Με επιστολή του ο δικηγόρος Γιώργος Τ. Χριστοφίδης κάνει αναφορά στην υπόθεση για τις περιπτώσεις των παικτών Ofornadu Peter και Κύπρου Ονησιφόρου.
Η επιστολή:
«Το Εφετείο της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου έχει κληθεί για να εξετάσει τις εφέσεις των ποδοσφαιριστών Ofornadu Peter και Κύπρου Ονησιφόρου οι οποίοι καταδικάστηκαν από τον Αθλητικό Δικαστή στις 11.7.2023 με ισόβιο αποκλεισμό από το να εισέρχονται σε οποιοδήποτε στάδιο και ποινή προστίμου €32,000. Το Σωματείο ΠΑΕΕΚ στο οποίο αγωνίζονταν οι εν λόγω ποδοσφαιριστές επιβλήθηκε ποινή €50,000 την οποία δεν εφεσίβαλε καθότι προτίθεται να την αμφισβητήσει ενώπιον της τακτικής Δικαιοσύνης.
Ιστορικό Υπόθεσης
Το Σωματείο ΠΑΕΕΚ και οι ποδοσφαιριστές παραπέμφθηκαν στον Αθλητικό Δικαστή στις 14.6.2023, για ύποπτη στοιχηματική δραστηριότητα και συμμετοχή και/ή ενεργή ανάμιξη σε χειραγώγηση αντίστοιχα του αγώνα Κυπέλλου ΠΑΕΕΚ-Ανόρθωση που διεξήχθη στις 26.10.2022.
Ειδικότερα η ΠΑΕΕΚ παραπέμφθηκε καθότι «σύμφωνα με τα ευρήματα της αρμόδιας υπηρεσίας της UEFA διαπιστώνεται ξεκάθαρα ότι η στοιχηματική αγορά κατέδειξε πως κάποιοι από τους στοιχηματίζοντες είχαν προηγούμενη γνώση ότι η ΠΑΕΕΚ θα έχανε τον αγώνα με τουλάχιστον 3 τέρματα διαφορά και θα σημειώνονταν τουλάχιστον 4 τέρματα στον αγώνα γεγονός που θα απέφερε σημαντικά στοιχηματικά κέρδη.» Ο Αθλητικός Δικαστής αποφάσισε πως «με βάση την ενημέρωση την οποία η ΚΟΠ έλαβε από την αρμόδια Επιτροπή της UEFA είναι ξεκάθαρο ότι στον αναφερόμενο ποδοσφαιρικό αγώνα καταλογίζεται και/ή αποδίδεται υπαιτιότητα στο Σωματείο ΠΑΕΕΚ.»
Αναφορικά με τους ποδοσφαιριστές ο Αθλητικός Δικαστής αποφάσισε ότι «αποδεδειγμένα» διέπραξαν το αδίκημα της ενεργούς συμμετοχής στη χειραγώγηση του εν λόγω αγώνα.
Ο Αθλητικός Δικαστής για να καταλήξει στο εύρημα του βασίστηκε ως σημειώνει, στην έκθεση της αρμόδιας Επιτροπής της UEFA και στην έκθεση γεγονότων του Ερευνώντα λειτουργού της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού.
Ο Αθλητικός Δικαστής σημειώνει επίσης πως οι Κανονισμοί της ΚΟΠ είναι σαφής και πως όμοιες πρόνοιες περιλαμβάνονται στους Πειθαρχικούς Κανονισμούς της UEFA ενώ έχει υιοθετηθεί και εφαρμοστεί και από το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο (CAS)
Τέλος ο Αθλητικός Δικαστής τονίζει πως τα αδικήματα είναι τα σοβαρότερα που περιλαμβάνονται στους Πειθαρχικούς Κανονισμούς και πως τα φαινόμενα αυτά δημιουργούν προβλήματα τόσο στην αξιοπιστία του ιδίου του πρωταθλήματος αλλά και στο ευρύτερο φάσμα του αθλητισμού.
Έκθεση UEFA
Η UEFA παρέδωσε έκθεση για το συγκεκριμένο αγώνα ακριβώς 2 ημέρες μετά τη διεξαγωγή του. Συγκεκριμένα στις 28.10.2022 αποστάληκε η συγκεκριμένα έκθεση στην ΚΟΠ.
Η Έκθεση σημειώνει συγκεκριμένα:
« There is clear and overwhelming betting evidence that the course or result of this match was unduly influenced with a view to gaining corrupt betting profits. The betting evidence ultimately indicates that bettors held prior knowledge of PAEEK losing by at least 3 goals, in a match containing at least four goals. … The betting patterns and current supporting information provide indications that PAEEK were potentially complicit in the manipulation of this fixture. … As noted players should be considered persons of interest due to their performance in this fixture or due to their previous involvement in matches in which their team was implicated in the manipulation of a match.»
Μετάφραση (δική μου)
« Υπάρχουν ξεκάθαρα και σημαντικά στοιχηματικά αποδεικτικά στοιχεία ότι το αποτέλεσμα του συγκεκριμένου αγώνα επηρεάστηκε αθέμιτα με σκοπό να δημιουργηθεί δόλιο κέρδος από τη στοιχηματική δραστηριότητα. Τα στοιχηματικά στοιχεία δεικνύουν ότι οι παίκτες στοιχημάτων είχαν προγενέστερη γνώση ότι η ΠΑΕΕΚ θα έχανε το συγκεκριμένο αγώνα με τουλάχιστον 3 γκόλ διαφορά σε αγώνα που θα είχε τουλάχιστον 4 τέρματα. … Η στοιχηματική συμπεριφορά και η ενισχυτική πληροφόρηση παρουσιάζουν ενδείξεις ότι η ΠΑΕΕΚ θα μπορούσε να είχε συμμετοχή στη χειραγώγηση του αγώνα. … Όπως σημειώνεται οι ποδοσφαιριστές θεωρήθηκαν ως άτομα ενδιαφέροντος εξαιτίας είτε της συμμετοχής τους στη χειραγώγηση του αγώνα ή στη ανάμειξη τους σε προγενέστερους αγώνες στους οποίους η ομάδα τους είχε εμπλοκεί στη χειραγώγηση τους.»
ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΟΠ
Το Εφετείο εξέτασε προηγουμένως εφέσεις κατά αποφάσεων του Αθλητικού Δικαστή με ίδιες κατηγορίες και έκρινε ότι «ο ρόλος του Αθλητικού Δικαστή δεν είναι να υπεισέλθει σε αδιαμφησβήτητη κρίση … για ύποπτη στοιχηματική δραστηριότητα αλλά είναι στην κρίση του να ερμηνεύσει με τα όσα η UEFA αποστέλλει στην ΚΟΠ. Εάν τα Σωματεία θα ήθελαν ο Αθλητικός Δικαστής να προβαίνει ο ίδιος σε κρίση περί υπαιτιότητας στη βάση των στοιχείων έπρεπε να το καθορίσουν ρητά. …Ως Εφετείο οφείλουμε αν εφαρμόζουμε τους υφιστάμενους κανονισμούς, δεν μπορούμε να νομοθετούμε ούτε να αλλάζουμε το καθαρό νόημα των Κανονισμών.»
Ακολούθησαν και άλλες αποφάσεις του Εφετείου οι οποίες όμως ακολούθησαν και υιοθέτησαν τη νομολογία του Εφετείου στην ως άνω απόφαση.
Νομολογία CAS (Αθλητικού Διαιτητικού Δικαστηρίου)
Το Διαιτητικό Δικαστήριο από το 2008 και διαχρονικά χειρίζεται υποθέσεις χειραγώγησης αγώνων και έχει εκδώσει σειρά αποφάσεων τόσο εναντίον Σωματείων , Ποδοσφαιριστών , Αξιωματούχων Σωματείων, Διαιτητών κ.ο.κ.
Στην απόφαση Labuts, CAS 2018/A/6075, που είναι ίσως η πιο πρόσφατη για το θέμα, το Διαιτητικό Δικαστήριο απάλλαξε τον τερματοφύλακα από τις κατηγορίες και από το δια βίου αποκλεισμό βασιζόμενο σε μαρτυρίες εμπειρογνωμόνων που κατέδειξαν ότι δεν υπήρχαν «επαρκείς ενδείξεις» (comfortable satisfaction).
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί πως το CAS στις υποθέσεις αυτού του τύπου έχει απορρίψει την εφαρμογή του βάρους απόδειξης ποινικών υποθέσεων «πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας» αλλά εφαρμόζει τα κριτήρια του βάρους των «επαρκών ενδείξεων» (comfortable satisfaction) το οποίο κρίνεται ως πιο ευέλικτο μέτρο από το πρώτο αλλά πιο αυστηρό από αυτό που εφαρμόζεται στις αστικές υποθέσεις ήτοι το ισοζύγιο των πιθανοτήτων (balance of probability).
To Διαιτητικό δε Δικαστήριο (CAS), δεδομένης της σοβαρότητας του αδικήματος της χειραγώγησης αγώνων, έκρινε ότι το βάρος των «επαρκών ή ικανοποιητικών ενδείξεων» ικανοποιείται όταν υπάρχει υψηλού βαθμού αξιοπιστία στην ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων και νομιμότητα στη συλλογή τους. Με αυτά υπόψη είναι προφανές ότι το βάρος απόδειξης σε αυτές τις υποθέσεις είναι εγγύτερο στο βάρος απόδειξης ποινικών υποθέσεων (πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας) αντί σε αυτό των αστικών υποθέσεων του ισοζυγίου των πιθανοτήτων .
Τέλος το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο σε σειρά αποφάσεων εξέτασε και έκρινε την ορθότητα των κυρώσεων και ποινών και υιοθέτησε κριτήρια στις περιπτώσεις δια βίου αποκλεισμού αθλητών.
Άποψη:
Στη βάση των πιο πάνω προκύπτουν τα εξής σε σχέση με τις υποθέσεις «χειραγώγησης αγώνων» στην Κύπρο:
(α) Η ΚΟΠ εφαρμόζει κανονισμούς οι οποίοι δεν υιοθετούν και εφαρμόζουν τη Διεθνή Νομολογία και τις σύγχρονες αλλαγές σε σχέση με το θέμα της χειραγώγησης αγώνων. Περιορίζεται σε επανάληψη και υιοθέτηση ενός Κανονισμού που εισάχθηκε το 2016 και παραμένει αναλλοίωτος αγνοώντας ότι το ζήτημα έχει σημαντικά διαφοροποιηθεί και εξελιχθεί διεθνώς διακυβεύοντας την ιστορία Σωματείων και τη επαγγελματική δραστηριότητα αθλητών.
(β) Τα Θεσμικά Όργανα της ΚΟΠ δεν πρέπει να περιορίζονται σε εκθέσεις οι οποίες καταγράφουν συμπεριφορές ιδιαίτερα στοιχηματικές για να επιβάλλουν ποινές εξοντωτικές όπως είναι ο δια βίου αποκλεισμός ή ακόμα και η διαγραφή από το Μητρώο της ΚΟΠ. Αυτές οι εκθέσεις, ως η διεθνής νομολογία σημειώνει, αποτελούν βοηθητικό εργαλείο αλλά δεν είναι αρκετές από μόνες τους να ικανοποιήσουν το βάρος απόδειξης που απαιτείται σε αυτές τις υποθέσεις. Το βάρος απόδειξης των «επαρκών και ικανοποιητικών αποδεικτικών στοιχείων» απαιτεί πέραν των ύποπτων συμπεριφορών που προκύπτουν από τις εκθέσεις , έγγραφα στοιχεία, έγγραφες δηλώσεις και ομολογίες, μαρτυρία εμπειρογνωμόνων και ειδικών, περιστασιακή μαρτυρία για τις οικονομικές συνθήκες των κατηγορουμένων. Οι ειδικές εκθέσεις που παρουσιάζουν συμπεριφορές και αντιδράσεις ως η νομολογία στην υπόθεση Labuts (ανωτέρω αναφέρεται) θα πρέπει να αξιολογούνται ειδικά με βάση τα ποσοτικά και ποιοτικά της στοιχεία και όχι να θεωρούνται ως θέσφατο στοιχείο όπως αντιμετωπίζεται από την Ομοσπονδία και τα θεσμικά της Όργανα.
(γ) Οι κυρώσεις και οι ποινές θα πρέπει να τυγχάνουν εφαρμογής βασικών κριτηρίων πριν την επιβολή τους. Ειδικότερα τα θεσμικά όργανα θα πρέπει να ικανοποιούνται ότι οι ποινές είναι επαρκείς, δεν είναι αντινομικές και ενάντια στη δημόσια πολιτική, να είναι ανάλογες της σοβαρότητας και του μεγέθους της παράβασης, να είναι αναλογικές, να μην επιφέρουν διακρίσεις υπό την έννοια ότι θα πρέπει αντιμετωπίζουν με ίσο και όμοιο τρόπο ίδιες περιπτώσεις και όχι να επιβάλλουν ίδιες ποινές σε ανόμοιες περιπτώσεις.
Προς τούτο, έχει κριθεί ότι η ποινή είναι δυσανόλη όταν ένα όργανο επιβάλλει δια βίου αποκλεισμό και επιβάλλει και πρόστιμο επειδή ο αποκλεισμός δια βίου από μόνος του επιβάλλει οικονομικές επιπτώσεις στον αθλητή και δεν χρειάζεται επιπλέον οικονομική επιβάρυνση. Το ίδιο δυσανάλογη κρίνεται η ποινή του δια βίου αποκλεισμού σε αθλητή όταν απουσιάζουν αποδεικτικά στοιχεία, πέραν των ενδείξεων που σημειώνουν οι εκθέσεις, που να καταδεικνύουν ενεργή και πραγματική συμμετοχή στη χειραγώγηση από πλευράς του αθλητή .
(δ) Οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να αιτιολογούνται και όχι να περιορίζονται σε επανάληψη αποσπασματικών αναφορών εκθέσεων.
Κατάληξη:
Ο πρωτοφανής δια βίου αποκλεισμός ποδοσφαιριστών χωρίς την παράθεση επιστημονικών στοιχείων που να τη τεκμηριώνουν αλλά και να τη δικαιολογούν και η τυποποιημένη επιβολή ποινών κατά των Σωματείων στη βάση ανεπαρκών και μη ικανοποιητικών στοιχείων δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς σχολιασμό και αντιδράσεις.
Δεδομένων των επαναλαμβανόμενων περιπτώσεων, της εξειδικευμένης φύσης των υποθέσεων αλλά και της επαπειλούμενης μάστιγας και των κινδύνων που προκαλούν αυτές οι σοβαρές παραβατικές συμπεριφορές και πρακτικές, θα πρέπει το θέμα να αντιμετωπιστεί σοβαρά και σύγχρονα, οι κανόνες να αναθεωρηθούν και να εκσυγχρονιστούν, τα θεσμικά οιωνεί Δικαστικά όργανα των Ομοσπονδιών να επεκτείνουν το γράμμα και να εφαρμόσουν το πνεύμα με σύγχρονους όρους στα σύγχρονα δεδομένα έτσι που τέτοια φαινόμενα να αντιμετωπίζονται ορθά, δίκαια και επιστημονικά για να προκύπτει πλήρης και δίκαιη εξυγίανση των φαινομένων χειραγώγησης αγώνων. Οι άδικες προσεγγίσεις και ποινές μάλλον θα δημιουργήσουν αντίθετα φαινόμενα και θα προσβάλουν το κύρος και την αξιοπιστία των Θεσμικών Οργάνων.
Γιώργος Τ. Χριστοφίδης
Δικηγόρος-CAS Arbitrator
