Στα €40 εκατ., περίπου ανήλθε το ποσό που δαπανήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία για φιλοξενία Ουκρανών Προσφύγων, σύμφωνα με έκθεση του Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, η οποία προέβη σε έλεγχο για την κανονικότητα των εν λόγω ύστερα από ερώτηση Βουλευτή για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αναφορικά με το θέμα. Στο πλαίσιο χρηματοδότησης των εν λόγω δράσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ανακτηθεί ποσό ύψους €6,7 εκατ.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, στις 7.11.2023 η Υπηρεσία ζήτησε, για σκοπούς διερεύνησης, την υποβολή συγκεκριμένων στοιχείων/εγγράφων. Το Υφυπουργείο Τουρισμού απάντησε στις 11.12.2023, ενώ χρειάστηκε στη πορεία να ζητηθούν, όπως αναφέρεται, πρόσθετες διευκρινίσεις και στοιχεία, τα οποία εξασφαλίστηκαν.
Με βάση στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου της Δημοκρατίας, κατά τη περίοδο από 22.03.2022 μέχρι 4.4.2024, δαπανήθηκε συνολικό ποσό ύψους σχεδόν €40 εκ., το οποίο αφορούσε ουσιαστικά σε δαπάνες φιλοξενίας για την περίοδο μέχρι 4.3.2024, ενώ περιλάμβανε ένα μικρό ποσό για μεταφορικά και μεταφράσεις συνολικά ύψους περίπου €8.000.
Σημειώνεται ότι οποιαδήποτε άλλα ποσά που παραχωρήθηκαν για τους Ουκρανούς πρόσφυγες, όπως ιατρική βοήθεια, επιδόματα, κ.λπ. δεν ήταν σε θέση να τα γνωρίζει το Υφυπουργείο Τουρισμού όπως το ίδιος ανέφερε στην Ελεγκτική Υπηρεσία, καθώς αυτά παραχωρήθηκαν μέσω άλλου Υπουργείου/Υφυπουργείου. Συνεπώς, αυτά δεν αποτέλεσαν αντικείμενο του παρόντος ελέγχου.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία ενόψει της κoμβικής γεωπολιτικής θέσης της Κύπρου και των έκρυθμων καταστάσεων στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, θεωρεί σκόπιμο, όπως μελετηθεί το ενδεχόμενο όπως καταρτιστεί από την Κυβέρνηση σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης για αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων έξαρσης εισροών.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει επίσης, ότι η χρήση της «διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση», που ακολουθήθηκε για τη διαδικασία επιλογής τόπων διαμονής για τους πρόσφυγες δεν ήταν επιτρεπτό να συνεχιστεί επί μακρόν, αλλά παρά μόνο κατά την αρχική περίοδο που προέκυψε η έκτακτη ανάγκη για εξασφάλιση των σχετικών υπηρεσιών.
«Θεωρούμε ότι στα επόμενα στάδια, υπήρχε η δυνατότητα να ακολουθηθούν οι συνήθεις διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των επισπευσμένων διαδικασιών».
Παρά το γεγονός αυτό, η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει πως δεν έχει ενδείξεις ότι δεν έτυχαν σεβασμού οι βασικές αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις όπως διαφάνεια, ίση μεταχείριση και μη διάκριση των οικονομικών φορέων, αναλογικότητα και προστασία του ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με το ιστορικό που παρατίθεται, το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφαση αρ. 92.785 ημερ. 22.3.2022, αποφάσισε, να υιοθετήσει πλήρως την Εκτελεστική Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπ΄ αρ. 2022/382 και ημερ. 4.3.2022, που διαπιστώνει την ύπαρξη μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία και έχει ως αποτέλεσμα την εφαρμογή προσωρινής προστασίας,
Αποφάσισε επίσης να εξουσιοδοτήσει τον Υφυπουργό Τουρισμού όπως, προχωρήσει σε σύναψη συμφωνιών με ξενοδοχειακές μονάδες, με σκοπό την κάλυψη των προαναφερθέντων επειγουσών αναγκών στέγασης των προσφύγων από την Ουκρανία και να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Οικονομικών να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για υλοποίηση της πιο πάνω Απόφασης.
Η διαδικασία με διαπραγμάτευση με την αιτιολογία της κάλυψης κατεπείγουσων αναγκών χρησιμοποιήθηκε κατ’ επανάληψη για τους πρώτους έξι μήνες της εν λόγω περιόδου, σε τέσσερις διαδοχικούς διαγωνισμούς από τους οποίους οι συμβάσεις που προέκυψαν κάλυψαν περίοδο από τις 5.4.2022 μέχρι τις 31.5.2023, καθώς επίσης χρησιμοποιήθηκε και για τον τελευταίο διαγωνισμό (15/23), ο οποίος κάλυψε επιπρόσθετες άμεσες ανάγκες που προέκυψαν.
Με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 20.12.2022, έγινε μεταβίβαση συγκεκριμένων συμβάσεων που έχουν συναφθεί για τη φιλοξενία Ουκρανών Προσφύγων, από το Υφυπουργείο Τουρισμού στο Δήμο Παραλιμνίου, αρχής γενόμενης της 1.1.2023.
Για σκοπούς διαφάνειας, η Ελεγκτική Υπηρεσία παραθέτει πίνακα στην οποία φαίνεται η συνολική δαπάνη του Υφυπουργείου Τουρισμού, ανά ξενοδοχειακή μονάδα, για την περίοδο 22.03.2022 (ημερ. πρώτης απόφασης Υπουργικού Συμβουλίου) μέχρι 4.3.2024 (ημερομηνία λήξης του προγράμματος φιλοξενίας).
Για διαμονή σε 27 διαφορετικά ξενοδοχεία της Αμμοχώστου την περίοδο 22 Μαρτίου 2022 και 4 Μαρτίου 2024, δαπανήθηκαν συνολικά 36.154.371,99. Για ξενοδοχεία στην Πάφο διατέθηκε το ποσό 2.313.808,46 για ξενοδοχείο στην επαρχία Λευκωσίας 1.212.651,10. Το συνολικό ποσό που δαπανήθηκε σε ξενοδοχειακές μονάδες ανέρχεται σε 39.680,831,65.
