Κάποιους τους γνωρίζαμε πολύ καλά, κάποιοι άλλοι μπήκαν στο κάδρο μας τις τελευταίες ώρες, μετά και τις αποκαλύψεις του «Cyprus Confidential». Στο επίκεντρο της έρευνας της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) τίθεται συγκεκριμένα, η δραστηριότητα έξι Ρώσων ολιγαρχών, η οποίοι φέρονται να μετέφεραν πλούτο μέσω της χώρας μας σε μία προσπάθεια να παρακάμψουν τις κυρώσεις.
Μέσα απο΄τη διαρροή 3,6 εκατομμυρίων εγγράφων, φαίνεται να ξεδιπλώνεται η δράση έξι ολιγαρχών. Πρόκεται για τους: Ρομάν Αμπράμοβιτς, Πετρ Αβεν, Αλεξέι Μορντάσοφ, Ρίνατ Αχμέτοβ, Αλεξάντερ Αμπράμοβ και Αλεξάντερ Φρόλοβ.
Πιο κάτω ακολουθεί μία «ακτινογραφία» των έξι, μέσα από τον φακό του ICIJ και του δικτύου συνεργατών του, θέτοντας παράλληλα, στην εικόνα τη σχέση τους με την Κύπρο.
Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο «διασημότερος»
Ένας από τους πιο προβεβλημένους Ρώσους ολιγάρχες -ελέω και ιδιοκτησίας Chelsea- ο 57χρονος σήμερα, Ρομάν Αμπράμοβιτς διετέλεσε κυβερνήτης της περιοχής Chukotka από το από το 2000 έως το 2008, αφού κατέκτησε την κορυφή στον ρωσικό πετρελαϊκό κλάδο στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είναι ο μεγαλομέτοχος του ρωσικού χαλυβουργικού κολοσσού Evraz PLC, του οποίου ηγούνται οι άλλοι ολιγάρχες Alexander Abramov και Alexander Frolov, και στον παραγωγό νικελίου Norilsk Nickel. Ο Αμπράμοβιτς έλαβε ένα απρόσμενο κέρδος 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το Forbes, το 2005, όταν η κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν εξαγόρασε εκ νέου το μερίδιο του Αμπράμοβιτς στη Sibneft, μια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία.
Σύμφωνα με την έρευνα του ICIJ, η κυπριακή εταιρεία MeritServus βοήθησε στη διαχείριση τουλάχιστον 14 καταπιστευμάτων που είναι εγγεγραμμένα στην Κύπρο και ανήκουν ή ελέγχονται από τον Abramovich. Η MeritServus και η επίσης, κυπριακή Cypcodirect, φαίνεται να παρείχαν επίσης υπηρεσίες σε 246 εταιρείες του Αμπράμοβιτς που είναι εγγεγραμμένες σε δικαιοδοσίες ‘απορρήτου’, όπως η Νήσος του Μαν, το Τζέρσεϊ και οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι.
Η έρευνα του ICIJ για το Cyprus Confidential επικεντρώνεται, όπως αναφέρει, στη δεκαετή σχέση του Αμπράμοβιτς με τους Κύπριους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, οι οποίοι διαδραμάτισαν «καθοριστικό ρόλο στο να τον βοηθήσουν να διαχειριστεί τα περιουσιακά του στοιχεία σε υπεράκτιες περιοχές και να μεταφέρει δισεκατομμύρια στις ευρωπαϊκές οικονομίες».
Όπως λέει, τα έγγραφα που διέρρευσαν συνδέουν τον Αμπράμοβιτς με 261 εταιρείες και καταπιστεύματα στην Κύπρο, τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (BVI), το Τζέρσεϊ και άλλες δικαιοδοσίες απορρήτου. Η MeritServus, η οποία διαχειριζόταν πολλές από τις εταιρείες, υπέστη κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο τον Απρίλιο του 2023. Επίσης, διαφαίνεται πως η Cypcodirect, είχε κατονομάσει τον Abramovic ως πελάτη «υψηλού κινδύνου».
Petr Aven, ο τραπεζίτης
Ο Petr Aven, 68 ετών, είναι οικονομολόγος, τραπεζίτης και συλλέκτης έργων τέχνης. Είναι επίσης, ο βασικός μέτοχος της Alfa Group, ενός ιδιωτικού ρωσικού γίγαντα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Alfa Bank, της ναυαρχίδας του ομίλου και της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας της Ρωσίας, από το 1994 έως το 2011.
Τον Μάρτιο του 2022, ο Αβεν παραιτήθηκε από τις θέσεις του στο διοικητικό συμβούλιο της ABH Holdings, του ιδιοκτήτη της τράπεζας με έδρα το Λουξεμβούργο, και της LetterOne, ενός ιδιωτικού επενδυτικού κεφαλαίου με έδρα το Λουξεμβούργο, λίγες ημέρες μετά την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία τον χαρακτήρισε “έναν από τους πιο στενούς ολιγάρχες του [προέδρου Βλαντίμιρ] Πούτιν”. Του επιβλήθηκαν επίσης κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δικαιοδοσίες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, αλλά έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι ασκεί επιρροή στη ρωσική πολιτική.
Ο Aven ήλεγχε 17 εταιρείες και καταπιστεύματα σε δικαιοδοσίες απορρήτου. Μία από τις εταιρείες του διαχειριζόταν η Cypcodirect, ενώ αρκετές άλλες όπως οι Alfa και LetterOne εμφανίζονται στα δεδομένα του i-Cyprus. Η PwC παρείχε, σύμφωνα με την έρευνα, υπηρεσίες σε 10 εταιρείες που κατείχε ή ήλεγχε- ενώ εννέα από αυτές έλαβαν επίσης υπηρεσίες από την Abacus. Η έρευνα χαρακτηρίζει τον Aven ως “μακροχρόνιο πελάτη” της κυπριακής βιομηχανίας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, την οποία, φέρεται να χρησιμοποιούσε για τη διαχείριση του ιδιωτικού και οικογενειακού του πλούτου, σύμφωνα με τα αρχεία που διέρρευσαν.
Alexey Mordashov της.. Tui
Ο 58-χρονος Alexey Mordashov είναι μεγιστάνας του χάλυβα και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας, με εκτιμώμενη περιουσία που αγγίζει σχεδόν τα 21 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes.
Είναι ο ιδρυτής και γενικός διευθυντής της Severgroup LLC, ενός ομίλου με έδρα το Τσερέποβετς, ο οποίος κατέχει μετοχές του γίγαντα εξόρυξης χάλυβα, Severstal, καθώς και εταιρείες σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της δασοκομίας και του τουρισμού. Στις επενδύσεις της Severgroup περιλαμβάνεται επίσης μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης που περιγράφεται από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ως “μια φιλοκρεμλινική αυτοκρατορία τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών και έντυπων οργανισμών”.
Συνολικά, 64 υπεράκτιες εταιρείες που συνδέονται με τον Alexey Mordashov εμφανίζονται στα αρχεία που διέρρευσαν. Από αυτές, υπάρχουν 46 κυπριακές εταιρείες (ορισμένες από τις οποίες είναι θυγατρικές ομίλων στους οποίους ο Mordashov έχει πλειοψηφικά μερίδια) και 18 εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και τη Νήσο του Μαν. Η Cypcodirect, φέρεται να παρείχε υπηρεσίες σε 41 κυπριακές εταιρείες, σχεδόν πάντα σε συνεργασία με την PwC.
H έρευνα διερευνά τον ρόλο της PwC Κύπρου στην προσπάθεια μεταβίβασης περίπου του ενός τρίτου των μετοχών της γερμανικής ταξιδιωτικής εταιρείας TUI, στη σύντροφο του, Elena Mordashova.
Rinat Akhmetov, ο Ουκρανός
Ο Ουκρανός δισεκατομμυριούχος Rinat Akhmetov, γιος ανθρακωρύχου, ξεκίνησε από το Ντονέτσκ για να γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ουκρανίας, με εκτιμώμενη περιουσία που φτάνει τα 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes. Στο πλαίσιο της έρευνας του ICIJ, 60 εταιρείες εμφανίζονται στα αρχεία, οι περισσότερες από τις οποίες είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο. Από αυτές, οι 58 φέρεται να ήταν επίσης κοινοί πελάτες της Cypcodirect και της PwC.
Οι περισσότερες από τις εταιρείες του δικτύου του Akhmetov συνδέονται με την System Capital Management Ltd. (SCM), έναν εταιρικό όμιλο μέσω του οποίου ο Akhmetov ασκεί σημαντική επιρροή σε ζωτικούς τομείς της ουκρανικής οικονομίας.
Οι Alexanders
Οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι Alexander Abramov και Alexander Frolov είναι απόφοιτοι του Ινστιτούτου Φυσικής και Τεχνολογίας της Μόσχας. Ακολούθησαν ξεχωριστές επιστημονικές καριέρες προτού υπηρετήσουν μαζί στο τιμόνι της Evraz PLC, της χαλυβουργίας που παράγει το 97% του σιδηροδρομικού μετάλλου στη Ρωσία. Όπως αναφέρεται, οι συνεργάτες συγκέντρωσαν μια βιομηχανική αυτοκρατορία και ένα παγκόσμιο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που ελέγχεται μέσω ενός αδιαφανούς δικτύου υπεράκτιων οντοτήτων.
Από αυτό το δίκτυο, 78 εταιρείες και καταπιστεύματα που ανήκουν ή ελέγχονται από τον Abramov ή τον Frolov εμφανίζονται στα αρχεία που διέρρευσαν, συμπεριλαμβανομένων 69 κυπριακών εταιρειών και καταπιστευμάτων. Η Cypcodirect φένεται να παρείχε υπηρεσίες σε 27 από αυτές τις εταιρείες, ενώι η MeritServus σε δύο εξ αυτών.
Επιπρόσθετα, η έρευνα αναφέρει πως η PwC Κύπρου υπηρεσίες σε 55 κυπριακές εταιρείες και πέντε κυπριακά καταπιστεύματα που ελέγχονται ή ανήκουν στους Abramov και Frolov, καθώς και σε δύο εταιρείες με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Αυτές οι εταιρείες κατείχαν μια σειρά επενδύσεων, μεταξύ άλλων σε ένα “υπερπολυτελές” θέρετρο στο ελληνικό νησί της Μυκόνου, ένα ξενοδοχείο στα βουνά της Βραζιλίας και κτίρια γραφείων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στη Γερμανία, οντότητες που ελέγχουν οι Abramov και Frolov επένδυσαν “αθόρυβα” στην Lagerlöwe, μια εταιρεία αυτοαποθήκευσης που νοικιάζει διαμερίσματα για μόλις 2 δολάρια την εβδομάδα.
