Σπάνια ένας παίχτης περνάει στο ποδοσφαιρικό πάνθεον χάρη σε ένα και μοναδικό παιχνίδι, το οποίο σφράγισε ανεξίτηλα την πορεία του στους αγωνιστικούς χώρους. Συνήθως οι χρονογράφοι του ποδοσφαίρου αποτιμούν τους διάφορους αστέρες με βάση την καριέρα και τους τίτλους που κατέκτησαν στη διάρκεια της.
Ο Χέλμουτ Ντουκαντάμ ανήκει αναμφίβολα στην πρώτη κατηγορία, καθώς ένα και μοναδικό ματς, ή καλύτερα η διαδικασία των πέναλτι τον κατέστησε θρύλο του ρουμανικού ποδοσφαίρου, δίπλα στους μεταγενέστερους Χάτζι, Ποπέσκου ή Μπελοντέντιτσι. Το ημερολόγιο έγραφε 7 Μαΐου 1986, όταν στο Estadio Ramon Sanchez Pizjuan της Σεβίλλης τέθηκαν αντιμέτωπες για το τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών, πρόδρομο του σημερινού Champions League, η Μπαρτσελόνα και ο Αστέρας Βουκουρεστίου (Στεάουα) με τερματοφύλακα τον 27χρονο τότε Ντουκαντάμ.
Το ματς στην κανονική του διάρκεια, συμπεριλαμβανομένης της παράτασης, είχε λήξει ισόπαλο χωρίς τέρματα και έτσι οδηγήθηκε στη διαδικασία των πέναλτι, όπου ο «γίγαντας του Μπανάτ» (ο Ντουκαντάμ κατάγεται από τη γερμανόφωνη μειονότητα των Σουηδών του Μπανάτ, στη μεθόριο με τη Σερβία και Ουγγαρία ) απέκρουσε τέσσερα πέναλτι (!) των Ισπανών και χάρισε στην ομάδα του το μοναδικό ευρωπαϊκό τρόπαιο της ιστορίας της.
Λίγο αργότερα αναγκάστηκε να κρεμάσει τα γάντια του λόγω μιας οξείας αρτηριακής θρόμβωσης στο δεξί του μπράτσο, γεγονός, που ήταν η αφορμή να εξυφανθούν ευφάνταστα αφηγήματα σχετικά με την εμπλοκή της περιβόητης securitate, η οποία, σύμφωνα με τα θρυλούμανα, «τσάκισε» τον Ντουκαντάμ, καθότι δεν ήταν πειθήνιος. Σήμερα ο «ήρωας της Σεβίλλης», οποίος είχε διατελέσει για ένα διάστημα και επίτιμος πρόεδρος της Steaua, είναι σχολιαστής ποδοσφαιρικών αγώνων στο συνδρομητικό κανάλι «Digisport». Επ’ ευκαιρίας της φιλικής αναμέτρησης μεταξύ Ρουμανίας και Ελλάδας στο Βουκουρέστι συνομιλήσαμε μαζί του κάνοντας μια ιστορική αναδρομή.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε στη γερμανική βιβλιαγορά το βιογραφικό μυθιστόρημα του Milan Radin με τίτλο «Ο τερματοφύλακας». Τίνος ήταν η ιδέα γι’ αυτό το λογοτεχνικό εγχείρημα;
Ντουκαντάμ: Το έναυσμα μου το είχε δώσει πριν χρόνια ο Ρινάτ Ντασάεφ, κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης στο Κισινάου της Μολδαβίας. Αυτός έχει εκδώσει ήδη δύο βιβλία, τα οποία, κατά τα λεγόμενα του, δεν έτυχαν μεγάλης ανταπόκρισης. Μου έδωσε μάλιστα συμβουλές πως να αποφύγω τέτοιες εκδοτικές κακοτοπιές! (χαμογελά)
Αρκετά κεφάλαια του βιβλίου καταλαμβάνει το «έπος της Σεβίλλης». Αληθεύει ότι η συμμετοχή σας σε εκείνο το ματς οφείλεται σε ένα ιατρικό λάθος;
Ντουκαντάμ: Πράγματι, μερικές εβδομάδες πριν από τον τελικό της Σεβίλλης ένιωσα ενοχλήσεις και πόνο στο δεξί μου μπράτσο και στην ωμοπλάτη. Ο γιατρός της ομάδας δεν διέγνωσε τότε κάτι το ανησυχητικό και μου συνέστησε να πάρω παυσίπονα.
Δυο μήνες αργότερα όμως η διάγνωση ήταν διαφορετική.
Ντουκαντάμ: Βρισκόμουν στη γενέτειρα μου, το Αράντ, και ένιωσα πάλι αφόρητους πόνους στο δεξί μου μπράτσο. Οι υπεύθυνοι της Steaua έστειλαν εσπευσμένα στρατιωτικό αεροπλάνο για να με μεταφέρει σε νοσοκομείο του Βουκουρεστίου. Εκεί ο καθηγητής Vasile Candea μου εξήγησε ότι η αιτία των πόνων ήταν μια οξεία αρτηριακή θρόμβωση, που θα έπρεπε να εγχειριστεί άμεσα, γιατί διαφορετικά θα κινδύνευε το χέρι μου με ακρωτηριασμό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, πρόσθεσε, ότι εξαιτίας αυτού του προβλήματος θα ήταν αδύνατη η συνέχιση της ποδοσφαιρικής μου καριέρας.
Πώς ξεπεράσατε αυτό το σοκ τότε;
Ντουκαντάμ: Ηταν όντως ένα σοκ για μένα. Αφενός μεν ανακουφίστηκα που γλίτωσα τον ακρωτηριασμό, αφ’ ετέρου δε, αδυνατούσα να χωνέψω αυτό το χτύπημα της μοίρας που σήμαινε το τέλος της καριέρας μου, λίγους μήνες μετά την τεράστια επιτυχία και σε ηλικία μόλις 27 ετών. Χάρη στην οικογένεια μου και μερικούς καλούς φίλους κατάφερα- συν τον χρόνο-να συμφιλιωθώ με αυτή την κατάσταση.
Η οποία κατάσταση έδωσε τροφή για διάφορα σενάρια σχετικά με το σοβαρότατο πρόβλημα της υγείας σας. Η σκανδαλοθηρική BILD είχε γράψει μάλιστα ότι ο γιος του Τσαουσέσκου είχε δώσει εντολή να σας σπάσουν τα δάχτυλα των χεριών σας, επειδή αρνηθήκατε να του δωσετε το πριμ που είχατε πάρει, μια μεγαλοπρεπέστατη λιμουζίνα Mercedes. Πώς και από πού προήλθαν αυτές οι ιντριγκαδόρικες αφηγήσεις, που διαδόθηκαν εν ριπή οφθαλμού;
Ντουκαντάμ: Ο ρουμανικός λαός ζούσε τότε έναν πραγματικό Γολγοθά και για όλα τα δεινά του κόσμου θεωρούσε υπεύθυνο το τυραννικό καθεστώς του Τσαουσέσκου. Ως εκ τούτου η δική μου μοίρα ήταν βούτυρο στο ψωμί για τέτοια αφηγήματα. Και όσον αφορά το πριμ, δεν ήταν μια Mercedes, αλλά ένα μεταχειρισμένο SUV, μάρκας ΑRO, το οποίο μου ήταν παντελώς άχρηστο και το πούλησα σε έναν μεγαλοκτηνοτρόφο.
Η μεγαλύτερη αναγνώριση προήλθε πάντως από έναν «εξωτερικό ευεργέτη», που σας αντάμειψε πλουσιοπάροχα. Πώς έγινε αυτό;
Ντουκαντάμ: (χαμογελά) Θα εννοείτε ασφαλώς τον τότε πρόεδρο του Παναθηναικού, Γιώργο Βαρδινογιάννη, που ήταν μέγας οπαδός της ομάδας μας και ο οποίος διατηρούσε άριστες επαγγελματικές σχέσεις με το καθεστώς. Στον τελικό ήταν μάλιστα παρών ως μέλος της αποστολής.
Τι περιλάμβανε το πριμ;
Ντουκαντάμ: Μας κάλεσε, την ομάδα με τις γυναίκες μας, για μια βδομάδα στην Αθήνα και κάναμε διακοπές στον Αστέρα της Βουλιαγμένης. Επιπλέον μας φιλοδώρησε με 1000 δολάρια έκαστον, ώστε να κάνουμε shopping therapy στα εμπορικά καταστήματα της πρωτεύουσας. Για μας τότε αυτά, όπως θα αντιλαμβάνεστε, ήταν ανεκτίμητης αξίας. Και το κερασάκι στην τούρτα ήταν μια μίνι κρουαζιέρα με τη θαλαμηγό του στα νησιά του Αργοσαρωνικού. Πολύ κιμπάρης ο καπετάνιος!! (γέλια) Κι εγώ ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης του είχα χαρίσει την πράσινη στολή μου, που φορούσα στον τελικό.
Λίγες βδομάδες πριν τη διεξαγωγή του τελικού είχε γίνει το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ. Πώς επηρέασε το γεγονός αυτό, καθώς ήταν στην άμεση γειτονιά σας, την προετοιμασία εν όψει της μεγάλης αναμέτρησης;
Ντουκαντάμ: Ήταν όντως μια περίεργη κατάσταση. Το πρωτάθλημα είχε διακοπεί μετά τη γνωστοποίηση του συμβάντος και η μοναδική ομάδα που επιτρεπόταν να προπονείται ήταν η Στεάουα. Μάλιστα είχαν έρθει και επιστήμονες στο προπονητικό μας κέντρο και έκαναν μετρήσεις, οι οποίες έδειχναν ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας ήταν αρκετά υψηλότερα από τα επιτρεπόμενα όρια. Μας συνέστησαν να μην κάνουμε κεφαλιές και να αποφεύγουμε τη μπάλα στο στήθος. Πέραν τούτου ήταν από τις ελάχιστες φορές που η προπόνηση διεξαγόταν υπό το φως των προβολέων, ώστε να εγκλιματιστούμε με τις συνθήκες του βραδινού αγώνα. Μέχρι τότε, για λόγους οικονομίας, η προπόνηση γινόταν πάντοτε απόγευμα. Αυτή ήταν η Ρουμανία του Τσαουσέσκου.
Η προετοιμασία θα περιλάμβανε προφανώς και την εκτέλεση πέναλτι.
Ντουκαντάμ: Ασφαλώς! Ο προπονητής μας, ο Εμεριχ Γιενέι είχε μάλλον ένα προαίσθημα οτι το ματς θα οδηγηθεί στη ρουλέτα των πέναλτι και επέμενε, σχεδόν εμμονικά, στην προπόνηση αυτή.
Το ότι αποκρούσατε τέσσερα πέναλτι δεν οφείλεται προφανώς αποκλειστικά και μόνο στην προπόνηση;
Ντουκαντάμ: Η αλήθεια είναι ότι είχα ένα ταλέντο στην απόκρουση πέναλτι, καθώς στο ρουμάνικο πρωτάθλημα αρκετές φορές το είχα αποδείξει. Σε επίσημο ευρωπαϊκό ματς το πρώτο πέναλτι το είχα απόκρουση κόντρα στη Ρόμα στο κύπελλο UEFA στη σεζόν 1983/84. H απόκρουση των πέναλτι είναι συνδυασμός ταλέντου, διαίσθησης και τύχης. Οι παίχτες της Barcelona επέλεξαν τρεις φορές τη δεξιά μου γωνία, πιστεύοντας κάθε φορά ότι εγώ θα πέσω στην αντίθετη. Ήταν κάτι σαν mind game.
Ο τηλεοπτικός φακός συνέλαβε μετά το τέταρτο χαμένο πέναλτι του Marcos Alonso δυο ballboys να σας πλησιάζουν και να ζητούν τα γάντια σας, κάτι που τους το αρνηθήκατε. Τα έχετε φυλαγμένα ως κειμήλιο σε κάποια θυρίδα;
Ντουκαντάμ: Για πολλά χρόνια τα φύλαγα πράγματι ως κόρην οφθαλμού. Πριν από περίπου είκοσι χρόνια όμως είχα βρεθεί σε μια οικονομική στενωπό και αναγκάστηκα να τα δώσω μετά από δημοπρασία για 3.000€. Εκ των υστέρων το έχω σκυλομετανιώσει!
Την Παρασκευή αναμετρώνται στη National Arena του Βουκουρεστίου η Ρουμανία με την Ελλάδα. Ποια εικόνα έχετε για τις δυο εθνικές ομάδες;
Ντουκαντάμ: Νομίζω ότι πρόκειται, πάνω κάτω, για βίους παράλληλους. Και οι δυο ομάδες κάνουν μια νέα αρχή με νέους προπονητές στον πάγκο τους, αφού απέτυχαν να προκριθούν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ.
Η τελευταία συμμετοχή της Ρουμανίας σε ΠΚ χρονολογείται το 1998. Πού οφείλεται αυτό το μακρύ διάστημα αποχής;
Ντουκαντάμ: Για δυο δεκαετίες περίπου πολλά πράγματα πάνε στραβά στο ρουμάνικο ποδόσφαιρο. Οι ομάδες μας δεν είναι πλέον ανταγωνιστικές, ενώ και οι ακαδημίες των συλλόγων δεν βγάζουν πια τις φουρνιές παιχτών, όπως στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Οι σημερινοί διεθνείς, που αγωνίζονται σε ομάδες του εξωτερικού έχουν εκεί, ως επί το πλείστον, συμπληρωματικό ρόλο και δεν είναι σε καμία περίπτωση εφάμιλλοι της γενιάς των Χάτζι, Ποπέσκου ή Λάκατους.
