Στη Χάγη βρίσκονται από χθες, τρίτη οι ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ για την πολυαναμενόμενη Σύνοδο Κορυφής η οποία θα διεξαχθεί λίγες μόνο ώρες αφότου επετεύχθη εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ – Ιράν.
Η μοναδική αφήγηση αυτής της Συνόδου Κορυφής είναι ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι επενδύουν περισσότερο στην άμυνά τους αν και τα νούμερα δείχνουν ότι σχεδόν το ένα τρίτο των μελών της συμμαχίας δεν έχουν επιτύχει τον υπάρχοντα στόχο δαπανών. Ο Ντόναλντ Τραμπ πάντως λίγο ενδιαφέρεται γι΄αυτό. Στη συνέντευξη Τύπου που θα δώσει την Τετάρτη, σκοπεύει να μιλήσει τόσο για τις αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν και την εύθραυστη εκεχειρία με το Ισραήλ – την οποία αποδίδει στον εαυτό του – όσο και για την ιστορική δέσμευση για αμυντικές δαπάνες στην οποία συμφώνησαν τα μέλη του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα σε μεγάλο βαθμό κατόπιν εντολής του, σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου ο οποίος μίλησε στο Politico διατηρώντας την ανωνυμία του.
Και όπως ξεκαθάρισε ο Τραμπ στα σχόλιά του την Τρίτη, η άποψή του για τη διατλαντική συμμαχία αποκλίνει από αυτή των προκατόχων του που εδώ και καιρό που περιέγραφαν το Άρθρο V ως ιερό και απαραβίαστο.
Όταν ρωτήθηκε στο Air Force One αν ήταν προσηλωμένος σε αυτή την θεμελιώδη αρχή του καταστατικού χάρτη του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με την οποία μια επίθεση σε οποιοδήποτε έθνος-μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα, ο Τραμπ απέφυγε να απαντήσει.
«Εξαρτάται από τον ορισμό σας», είπε ο Τραμπ. «Υπάρχουν πολλοί ορισμοί του Άρθρου V».
Ένας δεύτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, ο οποίος επίσης θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του δήλωσε ότι ο πρόεδρος αναφερόταν στον ανοιχτό χαρακτήρα της πιθανής εφαρμογής του Άρθρου V και στο πώς οι περιστάσεις πιθανότατα θα υπαγόρευαν τι θα υποχρεώνονταν να κάνουν οι σύμμαχοι για να υπερασπιστούν μια χώρα μέλος σε περίπτωση επίθεσης.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι μπορεί να υπερασπιστεί μόνο τα έθνη που πληρούν τα συμφωνηθέντα όρια δαπανών του ΝΑΤΟ. Όταν ερωτήθηκε για το θέμα την Τρίτη, είπε ότι «είναι αφοσιωμένος στο να είναι φίλος τους. Ξέρετε, έχω γίνει φίλος με πολλούς από αυτούς τους ηγέτες. Και είμαι αφοσιωμένος στο να τους βοηθήσω».
Τα σχόλια του Τραμπ έγιναν λίγες ώρες αφότου ο αμερικανός πρόεδρος έδωσε στη δημοσιότητα τα μηνύματα που του είχε στείλει ο Γενικός Γραμματέας Μαρκ Ρούτε ο οποίος επέπληξε όσους εξακολουθούν να αμφισβητούν τη δέσμευση της Αμερικής στο μακροχρόνιο αμυντικό σύμφωνο. Μηνύματα που σε πολλούς δεν άρεσαν για το ύφος τους.
Ο Τραμπ ήταν όλο χαμόγελα καθώς πόζαρε για μια «οικογενειακή φωτογραφία» μαζί με τους άλλους ηγέτες το βράδυ της Τρίτης σε ένα δείπνο καλωσορίσματος που παρέθεσε η ολλανδική βασιλική οικογένεια. Στην ομάδα συμμετείχε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με τον οποίο ο Τραμπ αναμένεται να συναντηθεί σήμερα Τετάρτη.
Τα ερωτήματα παραμένουν
Αλλά ακόμη και σε αυτή τη σύνοδο κορυφής που σχεδιάστηκε για να κατευνάσει τον Τραμπ, εδραιώνοντας μια δέσμευση για τις ευρωπαϊκές δαπάνες, τα ερωτήματα παραμένουν.
«Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ φαίνεται να συμμερίζονται αυτόν τον στόχο της αναδιάρθρωσης της συμμαχίας», δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος που δέχθηκε την ανωνυμία του. «Αλλά με τον Τραμπ θα υπάρχει πάντα αυτή η αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο η Αμερική θα είναι πραγματικά εκεί για εμάς, αν και όταν τη χρειαστούμε».
Μέρος της βαθύτερης ανησυχίας πηγάζει από το γεγονός ότι το Πεντάγωνο αναθεωρεί συνεχώς τη θέση των δυνάμεών του στην Ευρώπη, η οποία ανησυχεί τα μέλη του ΝΑΤΟ ότι ορισμένες από αυτές τις αμερικανικές δυνάμεις ενδέχεται να μεταφερθούν εκτός Ευρώπης τους επόμενους μήνες ή σε ένα χρονοδιάγραμμα που δεν τους επιτρέπει να ενισχύσουν τις δικές τους δυνάμεις. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της ανησυχίας σχετίζεται με τις απόψεις που εξέφρασε ο πρόεδρος, συμπεριλαμβανομένων σχολίων της Τρίτης που παρομοίασαν τη συμμαχία με μια αποτυχημένη εταιρεία που βοήθησε να αναβιώσει.
«Το ΝΑΤΟ ήταν χρεοκοπημένο», είπε ο Τραμπ, σημειώνοντας ότι μόνο «επτά από τις 28» χώρες της συμμαχίας εκείνη την εποχή «πλήρωναν τις οφειλές τους».
Και ενώ ο Τραμπ ορθώς υποστηρίζει ότι μόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 η πλειοψηφία των μελών του ΝΑΤΟ βρισκόταν στο επίπεδο του 2% ή πάνω από αυτό, η δέσμευση αυτή δεν ήταν ποτέ δεσμευτική ούτε απαιτούμενη για τη συνέχιση της συμμετοχής στη συμμαχία.
Πέρα από τη ρητορική, ο Τραμπ έχει προχωρήσει σε στενότερη ευθυγράμμιση με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ συνολικά, κυρίως ως αποτέλεσμα της απροθυμίας της Ρωσίας να συμφωνήσει με τις προσπάθειές του να μεσολαβήσει για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Και η νέα δέσμευση της συμμαχίας ότι τα κράτη μέλη θα δαπανούν το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα έως το 2035 σηματοδοτεί την εκπλήρωση μιας προτεραιότητας εξωτερικής πολιτικής που ο Τραμπ ζητά από το 2016.
Με τις προσπάθειές του να πείσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να έχουν φτάσει σε αδιέξοδο, ο Τραμπ «έχει αναπροσανατολιστεί και δεν επικεντρώνεται πλέον τόσο στην εξεύρεση συμφωνίας με τη Μόσχα», δήλωσε ο Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρος του Eurasia Group. «Τώρα καταβάλλουν πολύ περισσότερες προσπάθειες για να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους σχετικά με το πώς θα είναι οι πρόσθετες αμυντικές δαπάνες. Αυτή είναι μια μεγάλη αλλαγή σε σχέση με λίγους μήνες πριν, όταν όλοι πίστευαν ότι ο Τραμπ επρόκειτο να πάει στη Μόσχα».
Ο Τραμπ μπορεί να μην αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμμαχία, όπως απείλησε ότι θα μπορούσε να κάνει κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του 2018 στις Βρυξέλλες, αν οι σύμμαχοι δεν λάμβαναν σοβαρά υπόψη τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία στους Ευρωπαίους ηγέτες επειδή δεν συμβουλεύεται τους Ευρωπαίους εταίρους όπως έκαναν οι προκάτοχοί του.
«Δεν θα πρέπει να περιμένουν κάτι τέτοιο σε αυτό το σημείο», δήλωσε ο δεύτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. «Θα είναι αποφασιστικός και θα κάνει αυτό που θεωρεί καλύτερο για την Αμερική».
