Κάθε καλοκαίρι, το Λονδίνο ζει στον ρυθμό του τένις, καθώς το Wimbledon, το ιστορικότερο και πιο διάσημο τουρνουά τένις στον κόσμο, ανοίγει τις πύλες του με την φετινή διοργάνωση να ξεκινά σήμερα Δευτέρα 30 Ιουνίου.
Με την ιστορία του να μετρά κοντά στα 150 χρόνια, τους πράσινους χλοοτάπητες να λάμπουν κάτω από τον βρετανικό ήλιο και την παράδοση να κυριαρχεί σε κάθε πτυχή του, το Wimbledon έχει στην πορεία του χρόνου εξελιχθεί σε μια γιορτή παράδοσης, που κάθε καλοκαίρι μετατρέπει το προάστιο του Λονδίνου σε παγκόσμιο επίκεντρο του τένις.
Από το 1877, όταν ξεκίνησε ως μια μικρή διοργάνωση για να μαζευτούν χρήματα για την επισκευή ενός κυλίνδρου γκαζόν, όπως αναφέρει η παράδοση, μέχρι σήμερα που αποτελεί το πιο διάσημο Grand Slam, το Wimbledon συνοψίζει ό,τι πιο αυθεντικό και διαχρονικό έχει να προσφέρει το άθλημα.
Το ξεκίνημα
Το Wimbledon είναι το ιστορικότερο τουρνουά τένις στον κόσμο και το μοναδικό Grand Slam που παίζεται σε γρασίδι. Η πρώτη διοργάνωση το 1877 είχε μόλις 22 συμμετοχές ανδρών και νικητή τον Σπένσρ Γκορ, ενώ οι γυναίκες έπαιξαν για πρώτη φορά το 1884 με νικήτρια τη Μόντ Γουότσον. Από τότε, το Wimbledon έγινε το απόλυτο πεδίο δόξας για θρύλους όπως οι Ροντ Λέιβερ, Μπίλι Τζιν Κινγκ, Μπγιορν Μποργκ, Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, Στέφι Γκραφ, Πιτ Σάμπρας, Ρότζερ Φέντερερ και Σερένα Ουίλιαμς.
Το 1884 προστέθηκαν τα τουρνουά γυναικών, διπλού ανδρών και γυναικών, και από το 1913 το τουρνουά του μικτού. Το 1905 έγινε διεθνές, ενώ από το 1922 οι εγκαταστάσεις του μεταφέρθηκαν δίπλα στην οδό Τσερτς του Γουίμπλεντον, όπου παραμένουν έως σήμερα. Μέχρι το 1967 στο Γουίμπλεντον συμμετείχαν μόνο ερασιτέχνες τενίστες, ενώ από τον επόμενο χρόνο άνοιξε και στους επαγγελματίες.
Η διαχρονικότητα του τουρνουά στηρίζεται σε μια σειρά από αυστηρές παραδόσεις, που το ξεχωρίζουν από κάθε άλλο αθλητικό γεγονός: το αυστηρό dress code, η απουσία διαφημίσεων, το απαράμιλλο κύρος της βασιλικής παρουσίας και το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα, παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, το παιχνίδι παραμένει πιστό στο πνεύμα του 19ου αιώνα.
Στα 148 χρόνια ιστορίας, το Wimbledon έχει φιλοξενήσει τους μεγαλύτερους πρωταθλητές. Στην Open Era, που ξεκίνησε το 1968, οι Ροντ Λέιβερ και Μπίλι Τζιν Κινγκ ήταν οι πρώτοι επαγγελματίες νικητές. Στην κατηγορία των ανδρών, ο Ρότζερ Φέντερερ έχει γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα, κατακτώντας 8 τίτλους (2003–2007, 2009, 2012, 2017) και κρατώντας το ρεκόρ στην Open Era. Ο Ελβετός τενίστας ξεχώρισε για το αέρινο στυλ του και την τεχνική του, φτάνοντας σε 12 τελικούς και επτά συνεχόμενους (2003–2009), κάτι που δεν έχει καταφέρει κανείς άλλος στην ιστορία του τουρνουά.
Ακολουθούν με 7 τίτλους ο Πιτ Σάμπρας (1993–1995, 1997–2000), ο Νόβακ Τζόκοβιτς (2011, 2014, 2015, 2018, 2019, 2021, 2022), αλλά και ο Γουίλιαμ Ρένσο, ο οποίος κυριάρχησε στα πρώτα χρόνια του θεσμού (1881–1886, 1889), κατακτώντας 7 τίτλους. Ο Μποργκ, με 5 συνεχόμενους τίτλους (1976–1980), έχει αφήσει επίσης ανεξίτηλο το στίγμα του στο γρασίδι του Centre Court.
Ο Λόρενς Ντόχερτι, με 5 τίτλους στις αρχές του 20ού αιώνα, συμπληρώνει τη λίστα των κορυφαίων, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ο Ρένσο και ο Ντόχερτι ήταν από τους πρώτους Βρετανούς θρύλους του αθλήματος.
Στις γυναίκες, η Μαρτίνα Ναβρατίλοβα κατέχει το απόλυτο ρεκόρ με 9 τίτλους (1978, 1979, 1982–1987, 1990), κατακτώντας μάλιστα έξι συνεχόμενους (1982–1987), κάτι που δεν έχει επαναληφθεί στην ιστορία του Wimbledon.
Ακολουθούν με 7 τίτλους η Στέφι Γκραφ (1988, 1989, 1991–1993, 1995, 1996) και η Σερένα Γουίλιαμς (2002, 2003, 2009, 2010, 2012, 2015, 2016), δύο αθλήτριες που κυριάρχησαν σε διαφορετικές δεκαετίες και άφησαν το δικό τους στίγμα με το επιθετικό και θεαματικό παιχνίδι τους.
Η Βένους Γουίλιαμς με 5 τίτλους (2000, 2001, 2005, 2007, 2008), η Μπίλι Ζαν Κινγκ με 4 τίτλους (1966, 1967, 1968, 1972) και η Κρις Εβερτ με 3 τίτλους (1974, 1976, 1981) συμπληρώνουν το πάνθεον των μεγάλων πρωταθλητριών του Wimbledon.
Τα λευκά ρούχα: To dress code που έγινε σύμβολο
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του Wimbledon –πέρα από το γρασίδι, τις φράουλες με κρέμα και τις βασιλικές παρουσίες– είναι ο αυστηρός και σχεδόν ιερός λευκός ενδυματολογικός κώδικας που επιβάλλεται στους αθλητές. Μπορεί για τον θεατή να έχει πλέον γίνει συνήθεια να βλέπει τενίστες ντυμένους στα λευκά, όμως πίσω από αυτόν τον κανόνα κρύβεται μια απρόσμενα… καθημερινή ιστορία.
Σύμφωνα με τον επίσημο κανονισμό του Wimbledon, οι παίκτες είναι υποχρεωμένοι να φορούν αθλητική ενδυμασία που είναι «σχεδόν εξολοκλήρου λευκή» – όχι κρεμ, ούτε υπόλευκη. Αυτός ο κανόνας ισχύει τόσο για τις μπλούζες και τα σορτς ή φούστες, όσο και για τα παπούτσια, τις σόλες, τα κορδόνια, αλλά και για οποιοδήποτε αξεσουάρ: κορδέλες, καπέλα, περικάρπια, ακόμα και επιδέσμους ή ιατρικά βοηθήματα, εφόσον είναι εφικτό.
Η μόνη εξαίρεση; Ένα λεπτό περιθώριο χρώματος, όχι μεγαλύτερο από ένα εκατοστό, γύρω από τον γιακά ή τη μανσέτα.
Ο κανονισμός αυτός δεν δημιουργήθηκε για λόγους στυλ ή ομοιομορφίας, αλλά από μια ανησυχία που έχει τις ρίζες της στην εποχή της βικτωριανής Αγγλίας. Όταν ξεκίνησε το τουρνουά το 1877, η κοινωνία της εποχής θεωρούσε τους λεκέδες ιδρώτα ανάρμοστους και ντροπιαστικούς. Δεν υπήρχε αντιιδρωτικό, ούτε τεχνολογία για απορροφητικά υφάσματα. Έτσι, η λύση ήταν απλή και «κομψή»: λευκά ρούχα που κρύβουν τους λεκέδες.
Αν και έχουν περάσει σχεδόν 150 χρόνια από τότε, το Wimbledon παραμένει πιστό στην παράδοση, χωρίς να υποκύπτει στη μόδα ή στις πιέσεις για πιο «χαλαρούς» κανονισμούς.
Φράουλες με κρέμα: Η γεύση του καλοκαιριού
Στο Wimbledon, η παράδοση δεν περιορίζεται μόνο στα λευκά ρούχα των παικτών. Ένα άλλο εμβληματικό στοιχείο του τουρνουά, εξίσου αναγνωρίσιμο και αγαπημένο, είναι το πιάτο με φρέσκες φράουλες και κρέμα που απολαμβάνουν οι θεατές στις εξέδρες του All England Club. Το συγκεκριμένο έδεσμα έχει γίνει το ανεπίσημο γαστρονομικό σύμβολο του βρετανικού Grand Slam – και όχι άδικα.
Η σύνδεση των φραουλών με την κρέμα και το Wimbledon χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια της διοργάνωσης, στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρόλο που η ακριβής ημερομηνία δεν είναι γνωστή, οι ιστορικοί συμφωνούν πως η συνήθεια καθιερώθηκε πολύ νωρίς. Τότε, οι φράουλες ήταν εποχικό και πολυτελές φρούτο, που εμφανιζόταν στην αγορά μόνο για λίγες εβδομάδες κάθε καλοκαίρι – ακριβώς τη χρονική περίοδο που διεξαγόταν το Wimbledon.
Σε μια εποχή χωρίς ψυγεία και μέσα συντήρησης, οι φράουλες θεωρούνταν σύμβολο ευμάρειας και κοινωνικού κύρους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι συνδέθηκαν με ένα τουρνουά που αρχικά απευθυνόταν αποκλειστικά στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Και η προσθήκη της κρέμας απλώς ολοκλήρωνε την εικόνα της απόλαυσης με έναν γευστικό και απολαυστικό τρόπο.
Απίστευτοι αριθμοί κατανάλωσης
Σήμερα, η σχέση των φραουλών με το Wimbledon είναι σχεδόν μυθική. Κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του τουρνουά, καταναλώνονται περίπου 28.000 κιλά φράουλες και πάνω από 10.000 λίτρα φρέσκιας κρέμας, αποκλειστικά εντός του All England Club!
Η εικόνα των θεατών –πολλοί ντυμένοι με κομψότητα, κρατώντας πλαστικά ποτηράκια γεμάτα με ζουμερές φράουλες– αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας του τουρνουά. Είναι τόσο καθιερωμένη, που για πολλούς, Wimbledon χωρίς φράουλες με κρέμα… απλώς δεν είναι Wimbledon.
Pimm’s Cup: Η δροσερή παράδοση που συνοδεύει το τένις με γεύση και στυλ
Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και οι μονομαχίες στα κορτ του Wimbledon φτάνουν σε κρίσιμο σημείο, μια άλλη σταθερή «παράδοση» συνεχίζει ακάθεκτη, προσφέροντας δροσιά και απόλαυση στις εξέδρες. Ο λόγος για το διάσημο Pimm’s Cup, το επίσημο ποτό του βρετανικού Grand Slam, που κάθε χρόνο καταναλώνεται σε… ποτάμια από τους θεατές.
Ένα κοκτέιλ με ιστορία και ταυτότητα
Το Pimm’s Cup έχει τις ρίζες του στον 19ο αιώνα, όταν δημιουργήθηκε το Pimm’s No.1, ένα λικέρ με βάση το τζιν, εμποτισμένο με μπαχαρικά και βότανα. Στο Wimbledon έκανε την πρώτη του επίσημη εμφάνιση το 1971, με το άνοιγμα του πρώτου Pimm’s bar στο All England Lawn Tennis and Croquet Club – και από τότε δεν έλειψε ποτέ.
Η παραδοσιακή συνταγή του περιλαμβάνει Pimm’s No.1, ανθρακούχο αναψυκτικό, φέτες πορτοκαλιού και λεμονιού, φύλλα μέντας και φυσικά φέτες από αγγούρι, που προσδίδουν τον χαρακτηριστικό βρετανικό χαρακτήρα στο κοκτέιλ. Το αποτέλεσμα; Ένα αναζωογονητικό και αρωματικό ποτό, ιδανικό για τα καλοκαιρινά απογεύματα στο γρασίδι του Wimbledon.
Πέρυσι, περισσότεροι από 276.000 θεατές απόλαυσαν ένα ποτήρι Pimm’s κατά τη διάρκεια του τουρνουά. Φέτος, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο αριθμός αυτός θα ξεπεραστεί, καθώς το κοκτέιλ αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας Wimbledon, σχεδόν όσο και οι φράουλες με κρέμα.
Τα μπαλάκια και η δεύτερη ζωή τους
Στο Wimbledon χρησιμοποιούνται επίσημα μπαλάκια Slazenger, σε συνεργασία με τον όμιλο Dunlop Slazenger Group. Τα μπαλάκια αυτά κατασκευάζονται ειδικά για το τουρνουά και φέρουν το χαρακτηριστικό λογότυπο του Wimbledon.
Κάθε μπαλάκι περνά από αυστηρό ποιοτικό έλεγχο, ώστε να πληροί τα πρότυπα. Σύμφωνα με τον κανονισμό, τα μπαλάκια αλλάζονται για πρώτη φορά μετά από επτά γκέιμ και στη συνέχεια κάθε εννέα γκέιμ. Τη στιγμή εκείνη, ο διαιτητής ανακοινώνει το χαρακτηριστικό: “new balls, please”, ενώ δεν είναι σπάνιο οι παίκτες να αλλάζουν ταυτόχρονα και ρακέτες.
Κάθε γήπεδο προμηθεύεται 48 κουτιά μπαλάκια καθημερινά, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξει καμία έλλειψη καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα.
Για να διατηρηθούν σε άριστη κατάσταση, τα μπαλάκια αποθηκεύονται σε ελεγχόμενη θερμοκρασία περίπου 20°C, πριν τη χρήση. Αυτό βοηθά στη διατήρηση της ελαστικότητας και της σωστής συμπεριφοράς τους στο κορτ.
Συνολικά, στο Wimbledon αναμένεται να χρησιμοποιηθούν πάνω από 54.250 μπαλάκια κατά τη διάρκεια του τουρνουά.
Τα χρησιμοποιημένα μπαλάκια συλλέγονται προσεκτικά από τα ball boys και ball girls και αποθηκεύονται στο τέλος κάθε αγωνιστικής ημέρας. Στη συνέχεια πωλούνται στο κοινό μέσω του Wimbledon Foundation Kiosk, με τα έσοδα να διατίθενται σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Όσα περισσεύουν δωρίζονται σε ιδρύματα, όπως η UK Wildlife Trust, όπου χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν φωλιές για μικρά ζώα.
Επίσης, τα εσωτερικά μέρη από τα μπάλακια ανακυκλώνονται και επαναχρησιμοποιούνται για την κατασκευή αθλητικών δαπέδων σε γυμναστήρια και εσωτερικά γήπεδα τένις.
Καπέλα Παναμά: Το στιλ των θεατών
Στο Wimbledon, εκεί όπου η παράδοση συναντά την κομψότητα και ο αθλητισμός το στιλ, υπάρχει ένα αξεσουάρ που ξεχωρίζει στις εξέδρες σχεδόν όσο και οι πρωταθλητές μέσα στα κορτ: τα καπέλα Παναμά. Με τη χαρακτηριστική τους πλεκτή υφή, το φωτεινό τους χρώμα και τη διαχρονική γραμμή τους, έχουν καθιερωθεί ως το απόλυτο σύμβολο της βρετανικής κομψότητας κατά τη διάρκεια του τουρνουά.
Αυτά τα κομψά καπέλα, που έγιναν δημοφιλή τη δεκαετία του 1920, προσφέρουν σκιά και στιλ, ενώ συχνά στολίζονται με κορδέλες στα χρώματα του τουρνουά (πράσινο και μοβ). Είναι το αξεσουάρ που ολοκληρώνει την εικόνα του κοινού, από κυρίες με φορέματα μέχρι κυρίους με κοστούμια, προσδίδοντας μια vintage αίσθηση.
Απαγορευτικό διαφημίσεων
Το Wimbledon είναι το μοναδικό Grand Slam χωρίς εμφανείς διαφημίσεις στα γήπεδα. Δεν υπάρχουν μπάνερ, μασκότ ή χορηγοί στα ονόματα των αγώνων. Η διοργάνωση έχει απορρίψει τεράστια ποσά για να διατηρήσει το κύρος και την αισθητική της, θεωρώντας ότι η διαφήμιση θα “υποβάθμιζε” το τουρνουά.
Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, στο Wimbledon, η παράδοση και η αυθεντικότητα είναι θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται ολόκληρη η ταυτότητα του τουρνουά. Σε έναν κόσμο όπου τα αθλητικά γεγονότα κατακλύζονται από λογότυπα και διαφημίσεις, το All England Club επιλέγει σταθερά έναν διαφορετικό δρόμο: να διατηρεί τους χώρους του απαλλαγμένους από εμφανή εμπορική προβολή και χορηγική παρουσία.
Η απουσία έντονων διαφημίσεων από τα γήπεδα και τους χώρους του τουρνουά είναι ένας από τους λόγους που κορυφαίοι τηλεοπτικοί και εμπορικοί οργανισμοί επιδιώκουν να συνδεθούν με το γεγονός. Τα έσοδα από αυτές τις συνεργασίες επιστρέφουν στην κοινότητα του τένις, χρηματοδοτώντας τη διοργάνωση και στηρίζοντας την ανάπτυξη του βρετανικού τένις.
Ποτέ την Κυριακή (Middle Sunday) – Μια παράδοση που άλλαξε
Για δεκαετίες, το τουρνουά του Wimbledon ξεχώριζε από τα υπόλοιπα Grand Slam όχι μόνο για το κύρος, την παράδοση και τον κώδικα ενδυμασίας του, αλλά και για κάτι εντελώς μοναδικό: την απόλυτη σιωπή της μεσαίας Κυριακής. Ήταν η μόνη μέρα στη διάρκεια του 15νθήμερου τουρνουά που οι αγώνες σταματούσαν, αφήνοντας χρόνο για ξεκούραση, συντήρηση των γηπέδων και, με έναν τρόπο, για περισυλλογή στο πιο «αριστοκρατικό» event του τένις. Εξαιρέσεις έγιναν μόνο τέσσερις φορές λόγω κακοκαιρίας (1991, 1997, 2004, 2016), με το κοινό να απολαμβάνει μια πιο χαλαρή, γιορτινή ατμόσφαιρα.
Όμως, από το 2022, αυτή η παράδοση ανήκει πια στο παρελθόν. Το Wimbledon παίζεται πλέον και τις 14 ημέρες χωρίς διακοπή.
Η απόφαση του All England Lawn Tennis Club (AELTC) να αφαιρέσει την παραδοσιακή ημέρα ξεκούρασης δεν ήταν τυχαία. Οι λόγοι ήταν τόσο τεχνικοί όσο και λειτουργικοί. Οι καιρικές συνθήκες στο πρώτο μισό του τουρνουά συχνά δημιουργούσαν προβλήματα, με αναβολές και συσσωρευμένα παιχνίδια. Η Κυριακή ως μέρα ανάπαυσης μετέθετε μεγάλο φόρτο αγώνων στην επόμενη ημέρα — τη διαβόητη “Manic Monday”, κατά την οποία διεξάγονταν και οι 16 αγώνες της φάσης των “16” στα μονά ανδρών και γυναικών.
Η πρόοδος στην τεχνολογία συντήρησης των γηπέδων επέτρεψε τη διατήρηση της ποιότητας του χλοοτάπητα χωρίς ανάγκη για ειδικό διάλειμμα, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Και, φυσικά, η επέκταση της αγωνιστικής δράσης εξυπηρετεί και το κοινό: περισσότερες ημέρες με αγώνες σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες για τους φιλάθλους να παρακολουθήσουν live το Wimbledon – είτε στο γήπεδο, είτε από την τηλεόραση.
Το δείπνο και ο χορός των πρωταθλητών
Το Wimbledon κλείνει με το περίφημο Champions’ Dinner, όπου οι νικητές των μονών χορεύουν παραδοσιακά μαζί, σε μια βραδιά γεμάτη λάμψη, συγκίνηση και… χορευτικά στιγμιότυπα που συχνά γίνονται viral. Το δείπνο είναι μια ευκαιρία για τους πρωταθλητές να γιορτάσουν, να λάβουν τιμητική ιδιότητα μέλους του All England Club και να αφήσουν για λίγο τις ρακέτες για χάρη της πίστας.
