Για ένα γήπεδο παγκόσμιας κλάσης μιλούν στο περιοδικό “KTIRIO” οι αρχιτέκτονες που σχεδίασαν το νέο “σπίτι” του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό.
Οι κ.κ.Άννα Ασσανά και Νίκος Σιαπκαράς του γραφείου Α&S Architects μιλούν αναλυτικά για όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν τις νέες γηπεδικές εγκαταστάσεις του ποδοσφαιρικού Παναθηναϊκού αλλά και του Ερασιτέχνη, τον ενεργειακό χαρακτήρα και τη βιωσιμότητά του, για ένα γήπεδο 40.000 θέσεων και τεσσάρων αστέρων, το οποίο επανασχεδιάστηκε το 2020.
Το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό θεωρείται ένα εμβληματικό έργο για την πόλη της Αθήνας. Μπορείτε να μας περιγράψετε την αρχιτεκτονική σας προσέγγιση και τις βασικές χρήσεις του χώρου που θα περιλαμβάνει το έργο; Πώς ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των αθλητικών εγκαταστάσεων;
«Καταρχάς το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού, χωρητικότητας 40.000 θεατών και κατηγορίας τεσσάρων αστέρων σύμφωνα με την UEFA, επανασχεδιάστηκε πλήρως το 2020 για να αναβαθμιστεί ενεργειακά, να ενσωματώσει τεχνολογικές εξελίξεις και να καλύψει τις σύγχρονες απαιτήσεις των διεθνών ομοσπονδιών και της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού και παράλληλα να ανταποκριθεί στο όραμα της ΠΑΕ Παναθηναϊκός για ένα γήπεδο παγκόσμιας κλάσης, πολλαπλών χρήσεων, που λειτουργεί ως τοπόσημο για την περιοχή, ένα σύγχρονο βιώσιμο αθλητικό συγκρότημα, που υιοθετεί τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.
Όσον αφορά στις αρχές σχεδιασμού σήμερα τα γήπεδα έχουν εξελιχθεί σημαντικά. Η βιωσιμότητά τους εξαρτάται από τον πολυλειτουργικό χαρακτήρα τους, ώστε να παραμένουν ενεργά και σε ημέρες που δεν διεξάγεται μία αθλητική διοργάνωση. Τρία βασικά στοιχεία που υιοθετούμε στον σχεδιασμό είναι η δημιουργία εμπειριών, η σύνδεση με τον τόπο και η προετοιμασία για το μέλλον. Ο σχεδιασμός του νέου γηπέδου προσφέρει μοναδικές και προσωποποιημένες εμπειρίες για τους θεατές, εξαιρετική θέαση, εύκολη πρόσβαση, ποιοτικές υπηρεσίες εστίασης και αναψυχής και γενικότερα χώρους που ενισχύουν την αίσθηση της ασφάλειας».
Πώς επηρεάστηκε ο σχεδιασμός από την τοποθεσία του Βοτανικού; Ποιοι ήταν οι παράγοντες που καθοδήγησαν την ένταξη του γηπέδου στο ευρύτερο αστικό περιβάλλον και πως αντιμετωπίσατε ζητήματα, όπως η σύνδεση με τις γειτονιές της περιοχής; Ποιες είναι οι λειτουργείες και οι υποδομές που σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετήσουν την καθημερινή χρήση του γηπέδου και την ενίσχυση της τοπικής κοινότητας;
«Το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό είναι ένα αστικό κτίριο, στην καρδιά της Αθήνας. Ο χώρος υποδοχής του, σε τόπο ιστορικό, στην είσοδο της αρχαίας πόλης, έχει απώτερη οπτική αναφορά τον Λόφο της Ακρόπολης. Ο σχεδιασμός επομένως του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού και η σύνδεσή του με την υπόλοιπη πόλη δεν είναι απλά μία αστική παρέμβαση μεγάλης κλίμακας. Επιδίωξη είναι μία παρέμβαση που δεν στοχεύει μόνο στη ρύθμιση των αναγκών του συγκροτήματος αλλά αντίθετα συνιστά μέρος ή και συνέπεια μίας ευρύτερης προσδοκίας της πόλης να επαναπροσδιορίσει την εικόνα της. Το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου η εγκατάσταση ενός γηπέδου σε μία υποβαθμισμένη περιοχή της πόλης αποτελεί καταλύτη για τη ριζική αναβάθμιση της περιοχής σε όλα τα επίπεδα».
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης που εφαρμόστηκαν στον σχεδιασμό του γηπέδου; Πώς διασφαλίσατε τη βελτιστοποίηση της ενέργειακής απόδοσης και τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών;
«Βασική συνθετική πρόθεση της μελέτης είναι να παραχθεί ένα κτίριο με βιοκλιματικές αρχές σχεδιασμού. Η αναζήτηση και η χρήση σύγχρονων δομικών υλικών με όσο το δυνατόν μικρότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον αποτέλεσαν κυρίαρχο στόχο στον σχεδιασμό. Βασικές στρατηγικές περιβαλλοντικού σχεδιασμού που υιοθετήθηκαν στον νέο σχεδιασμό του γηπέδου αφορούν στη δημιουργία ενός κελύφους υψηλής απόδοσης, στην εγκατάσταση μίας νέας δικέλυφης αεριζόμενης όψης, στην πρόβλεψη για τοποθέτηση συστήματος φωτοβολταϊκών στοιχείων για ενεργειακή αυτονομία, στην ένταξη τεχνικών φυσικού αερισμού, δροσισμού, σκίασης και αποδοτικού φωτισμού, στην εφαρμογή ενός κεντρικού συστήματος διαχείρισης ενέργειας, στην πρόβλεψη για συλλογή του βρόχινου νερού και χρησιμοποίησή του για την άρδευση του αγωνιστικού χώρου του γηπέδου, στη βελτίωση των συνθηκών εσωκλίματος κλειστών χώρων, στην εξασφάλιση βιώσιμης μετακίνησης με ενίσχυση χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς και εναλλακτικών μέσων μετακίνησης, στη διαχείριση των απορριμμάτων και τέλος στη χρήση υλικών με περιβαλλοντικά φιλικά χαρακτηριστικά.
Ιδιαίτερη σημασία στη δημιουργία ενός ενεργειακού κτιρίου, ενός ενεργειακού γηπέδου έπαιξαν οι νέες σύγχρονες όψεις του γηπέδου. Πιο συγκεκριμένα παράλληλα με την ποιοτική και αισθητική αναβάθμιση του γηπέδου η νέα δικέλυφη / αεριζόμενη όψη, με την εγκατάσταση μίας διάτρητης πολυεστερικής μεμβράνης, βελτιώνει τη θερμική και την ηχομονωτική συμπεριφορά του εξωτερικού φλοιού του γηπέδου και ταυτόχρονα παράγει μία ενεργή όψη, που μπορεί με ειδικό φωτισμό να μεταβάλλει το χρώμα της, τη γενική εικόνα του γηπέδου (κυρίως σε τόνους του πράσινου που αποτελεί μαζί με το λευκό τα χρώματα της ομάδας του Παναθηναϊκού) και να λειτουργεί ως γιγαντιαία οθόνη προβολής, όπου θα εμφανίζονται διάφορα μηνύματα, λογότυπα ή σύμβολα.
Tαυτόχρονα η 5η όψη του γηπέδου, η επικάλυψη του στεγάστρου, είναι εξίσου σημαντική για το έργο, τόσο λόγω της κλίμακας όσο και λόγω του μεγέθους της. Γι’ αυτό η μελέτη προχώρησε στον πλήρη ανασχεδιασμό της. Το δυναμικό της ανάπτυγμα οδήγησε στην επιλογή ενός λείου επιπέδου υλικού ως τελική επικάλυψη (σύνθετα πάνελ αλουμινίου λευκού χρώματος) που παράγει μία νέα και ομοιογενή λευκή οροφή που ίπταται επάνω από το γήπεδο. Παράλληλα η νέα δομή του συστήματος της επικάλυψης του στεγάστρου έχει αυξημένες ηχοαπορροφητικές ιδιότητες, που σε συνδυασμό με τη βύθιση του αγωνιστικού χώρου, επιτρέπουν τον περιορισμό της ηχορύπανσης και ταυτόχρονα επιτρέπουν και την ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών πανέλων για ενεργειακή αυτονομία. Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι πως η μελέτη έχει υιοθετήσει όλες τις αρχές και κατευθύνσεις του προγράμματος της FIFA, GREEN GOAL».
