Απόγευμα της 11ης Δεκεμβρίου 1968… η πιο χαρισματική γενιά που γνώρισε ποτέ το ελληνικό ποδόσφαιρο, μας χάρισε εκείνο το απόγευμα στο κατάμεστο Στάδιο Γ. Καραϊσκάκης αλησμόνητες στιγμές, κάνοντας την πρώτη μεγάλη νίκη στην ιστορία της εθνικής μας ομάδας! Η νίκη της Ελλάδας με 4-2 επί των πανίσχυρων Πορτογάλων του Εουσέμπιο, που είχαν καταπλήξει στα γήπεδα της Αγγλίας δύο χρόνια πριν καταλαμβάνοντας την 3η θέση, ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία στην ποδοσφαιρική Ευρώπη, ξαφνιάζοντας τους πάντες!
Η Ελλάδα του Νταν Γεωργιάδη και μετέπειτα του Λάκη Πετρόπουλου συμμετείχε στον 1ο όμιλο, με αντιπάλους την ανερχόμενη Ρουμανία, την Πορτογαλία του Εουσέμπιο που είχε καταπλήξει στο Μουντιάλ ’66 και την πάντα υπολογίσιμη Ελβετία. Το έργο της δεν ήταν εύκολο, καθώς μόνο μία ομάδα θα έπαιρνε το εισιτήριο για το Μεξικό. Η άνοδος της εθνικής ομάδας είχε συντελεστεί από τα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών του 1968, όταν κατάφερε να τερματίσει δεύτερη, ξεπερνώντας την Αυστρία και τη Φινλανδία, όχι όμως και την Σοβιετική Ένωση που ήταν ανυπέρβλητο εμπόδιο!

Η εθνική ομάδα ευτύχησε, την τετραετία 1966-1970, να διαθέτει στις τάξεις το πληρέστερο, από πλευράς τεχνικών προσόντων, ποδοσφαιρικό οπλοστάσιο, με παίκτες διψασμένους για διακρίσεις και επιτυχίες, που όμως δεν είχαν την δυνατότητα συνεχούς τριβής με τις μεγάλες δυνάμεις Ευρώπης, υστερώντας σε εμπειρία και διεθνείς ποδοσφαιρικές παραστάσεις.

Ήμασταν μία περιφερειακή δύναμη, μετρίων δυνατοτήτων στηριγμένη πάνω σε ερασιτεχνικές βάσεις, που στέναζε, γεωγραφικά, στα περιορισμένα βαλκανικά όρια.

Ο δρόμος για το Μεξικό ξεκίνησε με ήττα από την Ελβετία στη Βασιλεία, με τον Κώστα Καραπατή στην άκρη του πάγκου, για πρώτη και τελευταία φορά. Την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 1968  η Ελλάδα αντιμετώπιζε  στο δεύτερο ματς του προγράμματος την Πορτογαλία όπου ξεκίνησε με εντυπωσιακό τρόπο στον όμιλο επικρατώντας στο «Νασιονάλ» της Λισαβόνας  με 3-0 της Ρουμανίας, που μετέπειτα πήρε την πρόκριση . Οι Ρουμάνοι, με την σειρά τους, κέρδισαν τους Ελβετούς με 2-0 και έτσι τρεις ομάδες ισοβαθμούσαν στην κορυφή του ομίλου με 2 βαθμούς, με την Ελλάδα να είναι στο μηδέν, λόγω της ήττας από τους Ελβετούς .

Την ομάδα είχε αναλάβει ο Νταν Γεωργιάδης, που κάποτε υπερασπιζόταν τα γκολπόστ του Παναθηναϊκού, αλλά μεγαλώνοντας έφυγε από την Ελλάδα, σπουδάζοντας στο εξωτερικό, ενώ είχε θητεύσει στους πάγκους συλλόγων της Γαλλίας, της Ρουμανίας και της Ελβετίας. Όμως, τα προβλήματα παραμονές του ματς δεν άργησαν να φανούν καθώς ο αρχηγός Γιώργος Σιδέρης δεν χρησιμοποιείται στο φιλικό τεστ με τον Πανιώνιο και την επομένη ξεσπάει με δηλώσεις πως ο προπονητής του κάνει πόλεμο νεύρων για λόγους που ποτέ δεν βγήκαν στο φως της δημοσιότητας! Σύμφωνα με τις επίσημες πηγές, ο Σιδέρης δεν χρησιμοποιήθηκε για να μην αποκαλυφθούν τα σχέδια του Γεωργιάδη στους Πορτογάλους, που παρακολουθούσαν το ματς!

Στην αντίπερα όχθη, οι Πορτογάλοι αντιμετώπιζαν σοβαρό πρόβλημα με τον Εουσέμπιο, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα με υψηλό πυρετό και παρέμεινε κλινήρης στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, μία ημέρα πριν τη σέντρα του ματς, χάνοντας προπονήσεις και με τις φυσικές δυνάμεις του καταβεβλημένες από την ίωση, ενώ είχαν να αντιμετωπίσουν και πρόβλημα στην προετοιμασία τους, καθώς η διοίκηση του Απόλλωνα δεν τους επέτρεψε να χρησιμοποιήσουν το γήπεδο της Ριζούπολης για να προπονηθούν, με το αιτιολογικό πως θα επιβαρυνθεί ο αγωνιστικός χώρος, που ήταν ήδη σε τραγική κατάσταση λόγω της προηγηθείσας βροχής .

Ποια ήταν όμως η Πορτογαλία του Όττο Γκλόρια; Εκτός από τον Εουσέμπιο, η ομάδα στελεχωνόταν από παίκτες – βεντέτες υψηλής ποδοσφαιρικής ποιότητας και άριστης τεχνικής κατάρτισης που όμως παρουσίαζαν το χαρακτηριστικό μειονέκτημα των Λουζιτανών, της αστάθειας, του ατομισμού, της φλυαρίας και της ανωριμότητας όταν απέναντι τους βρισκόταν μία ομάδα που προέτασσε δυναμισμό, ομαδικό πνεύμα και αυτοπεποίθηση, στοιχεία που διέθετε εκείνο το απόγευμα η εθνική ομάδα .

Τερματοφύλακας ήταν ο γερόλυκος ( 35 ετών ) Αμέρικο Λόπεζ της Πόρτο, πορτιέρο χωρίς μεγάλη προσωπικότητα, που όμως τον διέκρινε η σταθερότητα και η ικανότητα στα χαμηλά σουτ. Οι Ζασίντο και Χιλάριο ήταν τα ακραία μπακ, που διακρίνονταν για τις επελάσεις τους από τα πλάγια, με τον δεύτερο να είναι πιο τραχύς στα αμυντικά του καθήκοντα . Τις θέσεις των στόπερ καταλάμβανε το δίδυμο της Σπόρτινγκ Λισαβόνας, ο Μανίτσα Αρμάντο και ο Ζοζέ Κάρλος. Στα χαφ, δέσποζε η φυσιογνωμία του Κολούνα της Μπενφίκα, του ρέκορντμαν συμμετοχών με την Πορτογαλία. Ήταν ένας ιδεώδης μέσος, με θαυμάσια πάσα και οξυδέρκεια, συντόνιζε άψογα στην οργάνωση του παιχνιδιού, παρά το ράθυμο και βαρύ στυλ του. Δίπλα του ο Ζόε Ρολάντο της Πόρτο, που επιστρατεύτηκε για πρώτη φορά από τον Γκλόρια, για να αντικαταστήσει τον Γκράσα. Στις πτέρυγες διέθεταν τις δύο σαΐτες της Μπενφίκα. Στα αριστερά, ο άριστος ντριμπλέρ Αντόνιο Σιμόες και δεξιά ο Ζοσέ Αουγκούστο Αλμέϊδα που διέθετε ποικιλία στο παιχνίδι του και μετατρεπόταν συχνά σε τρίτο κυνηγό, δίπλα στον Εουσέμπιο και τον κλασικό σέντερ φορ τον υψηλόσωμο Ζόσε Τόρες της Μπενφίκα, έναν ικανότατο κεφαλοσφαιριστή, που συνεργαζόταν άψογα με το «μαύρο διαμάντι» από τη Μοζαμβίκη, δημιουργώντας ρήγματα στην αντίπαλη άμυνα με την συνεχή κινητικότητα του.

Nταν Γεωργιάδης είχε αναλάβει λίγες ημέρες μετά την ήττα από την Ελβετία και το ντεμπούτο του το έκανε σε ένα φιλικό παιχνίδι με την Αίγυπτο την οποία νικήσαμε 4-1 στη Νέα Φιλαδέλφεια . Μετά την πρόβα αυτή και έχοντας ως κριτήριο την απόδοση των παικτών στους τρεις πρώτους μήνες του ελληνικού πρωταθλήματος παρέταξε κάτω από τα δοκάρια τον Τάκη Οικονομόπουλο, στην άμυνα τους Γιάννη Γκαϊτατζή, Χρήστο Ζαντέρογλου, Αριστείδη Καμάρα και Φώτη Μπαλόπουλο. Στη μεσαία γραμμή τοποθετήθηκαν οι Χάϊτας, Δομάζος, Δέδες και ο Μίμης Παπαϊωάννου σε ρόλο ενδιάμεσου, με φουνταριστό τον Γιώργο Σιδέρη, ενώ ο Βασίλης Μποτίνος είχε τον ρόλο του διεμβολιστή.

Ήταν ενδεκάδα με σαφείς επιθετικούς προσανατολισμούς, που είχε ως στόχο να επιβληθεί στον αντίπαλο.

thumbnail_portugal1_1.jpg

Τα εισιτήρια του αγώνα είχαν τρομακτική ζήτηση και εξαφανίστηκαν από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας τους, με τους μαυραγορίτες να κάνουν χρυσές δουλειές στην Ομόνοια, στην Πειραιώς και περιμετρικά του Σταδίου Καραϊσκάκη σε μία βροχερή ημέρα, όπου οι γύρω δρόμοι είχαν γίνει απροσπέλαστοι από τη λάσπη και τα χώματα που είχαν συσσωρευτεί λόγω των έργων που γίνονταν για τους Πανευρωπαϊκούς αγώνες στίβου που θα γίνονταν τον Σεπτέμβριο του 1969 στο φαληρικό Στάδιο. Οι δρόμοι γύρω από το Καραϊσκάκη είχαν γεμίσει ασφυκτικά από τα αυτοκίνητα, σε ένα πρωτοφανές μποτιλιάρισμα που δεν είχε γνωρίσει έως τότε ποτέ η πρωτεύουσα, παρά το γεγονός πως οι κάτοχοι ΙΧ στην Ελλάδα δεν έφταναν στον αριθμό των επόμενων δεκαετιών, με αποτέλεσμα χιλιάδες φίλαθλοι να φτάσουν καθυστερημένα η την ώρα της έναρξης του ματς.

thumbnail_portugal7.jpgΗ αναμέτρηση, αρχικά, θύμιζε την βιβλική ιστορία του Δαυίδ και του Γολιάθ, στην πράξη όμως, η Ελλάδα διέψευσε τα εις βάρος της προγνωστικά, με το αποφασιστικό και παθιασμένο παιχνίδι της. Η αρχή δεν ήταν εύκολη. Οι Πορτογάλοι, άνοιξαν το σκορ πριν συμπληρωθεί το εικοσάλεπτο, μετά από θαυμάσιο συνδυασμό Τόρες – Σιμόες, επέλαση του δεύτερου και πάσα στον αμαρκάριστο Αουγκούστο όπου από το ύψος του πέναλτι άνοιξε το σκορ (0-1). Η χαρά των Λουζιτανών δεν κράτησε πολύ. Στο 33ο λεπτό, ο Ζασίντο προσπάθησε να γυρίσει την μπάλα στον Αμέρικο, αυτή κόλλησε στη λάσπη, ο ταχύτατος Σιδέρης την πρόλαβε και με μία πράξη ποδοσφαιρικού αλτρουϊσμού την πρόσφερε στον Παπαϊωάννου που ισοφάρισε (1-1).

thumbnail_portugal11.jpg

portugal12.jpg

thumbnail_portugal10.jpgΠέντε λεπτά πριν το φινάλε του α΄ ημιχρόνου, η συνεργασία Μποτίνου-Σιδέρη και η ευφυέστατη πάσα του «Φόντακα», έφεραν τον Δέδε σε θέση βολής που με δυνατό σουτ έδωσε το προβάδισμα στην Ελλάδα ( 2-1 ). Σχεδόν, με την έναρξη της επανάληψης, η εθνική μας τριπλασίασε τις επιτυχίες της. Μετά από κόρνερ του Δομάζου, μονομάχησαν στον αέρα οι δύο σέντερ φορ, Σιδέρης και Τόρες, με το κεφάλι του τελευταίου να βρίσκει την μπάλα με δύναμη, καρφώνοντας την στα δίχτυα του εμβρόντητου Αμέρικο (3-1). Οι φωνές των 40.000 θεατών που είχαν κατακλύσει κάθε γωνιά του Σταδίου Καραϊσκάκη ακούστηκαν μέχρι τις φτωχογειτονιές του Πειραιά, όταν ο Δομάζος έκανε μία θαυμάσια κάθετη μπαλιά στον Σιδέρη, με τον επιθετικό του Ολυμπιακού να απαλλάσσεται αρχικά από τον Μανίτσα Αρμάντο και στη συνέχεια με την παροιμιώδη ορμητικότητα που τον διέκρινε, ντρίμπλαρε και τον Αμέρικο , γράφοντας σε πανηγυρικό τόνο το 4-1 . Το σκορ έκλεισε ο Εουσέμπιο, με σουτ-κεραυνό, ύστερα από συνδυασμό Σιμόες-Αουγκούστο, αλλά και του ίδιου (4-2).

thumbnail_portugal14_1.jpg

Με το σφύριγμα της λήξης από τον Δυτικογερμανό διαιτητή Σούλεμπεργκ, οι διεθνείς έκαναν το γύρο του θριάμβου, αφού είχαν επιτύχει την μεγαλύτερη και σπουδαιότερη νίκη στην ιστορία του ελληνικού ποδόσφαιρου μέχρι εκείνη τη στιγμή , με τους Πορτογάλους να παραδέχονται ιπποτικά την ανωτερότητα των Ελλήνων. Ο Εουσέμπιο δεν έκρυψε την έκπληξη του για την απόδοση των διεθνών μας, αφού είχε την εντύπωση πως η ομάδα του θα έκανε υγιεινό περίπατο. Ο Σιμόες και ο Κολούνα δικαιολόγησαν την κακή απόδοση τους, στον βαρύ αγωνιστικό χώρο, παραδεχόμενοι ωστόσο πως ακόμη και στο Γουέμπλεϊ να έπαιζαν, η Ελλάδα θα κέρδιζε.

thumbnail_portugal2.jpg

thumbnail_portugal3.jpg

thumbnail_portugal5.jpg

thumbnail_portugal4.jpgΣτα αποδυτήρια της εθνικής επικρατούσε πανηγυρική ατμόσφαιρα. Ο Μίμης Δομάζος πανευτυχής, όχι μόνο για τη νίκη, αλλά και γιατί η Βίκυ Μοσχολιού του χάρισε την δεύτερη κόρη του, ανήμερα του θριάμβου. Ο «Στρατηγός» με δάκρυα στα μάτια, αφιέρωνε την επιτυχία στο νέο μέλος της οικογένειας του, δηλώνοντας πως θα είναι ένα παντοτινό δώρο στα γενέθλια της για να θυμάται τον πατέρα της. Ο Αριστείδης Καμάρας επικεντρώθηκε στον αντίκτυπο που θα έχει στην Ευρώπη το θριαμβευτικό 4-2, ενώ ο Χρήστος Ζαντέρογλου δήλωνε πως δεν ήταν τυχαία η συντριβή των Αυστριακών με 4-1, ένα χρόνο πριν, αλλά απόρροια της προόδου που έχει κάνει το ελληνικό ποδόσφαιρο.

Σύσσωμος ο ξένος Τύπος και τα φημισμένα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία τόνιζαν με διθυραμβικούς τίτλους στις δημοφιλείς εφημερίδες και τις ανταποκρίσεις τους, τη συντριβή των Πορτογάλων από την Ελλάδα. H RAI μετέδιδε πως «η Πορτογαλία συνετρίβη από έναν φοβερό αντίπαλο» ενώ το ραδιοφωνικό δίκτυο της Μαδρίτης ανέφερε πως η Ισπανία δεν είχε κερδίσει ποτέ με τέτοιο σκορ την Πορτογαλία. Όλοι συμφωνούσαν πως κάτι άλλαζε στην εσχατιά της γηραιάς ηπείρου. Μπορεί τελικά να μην ταξιδέψαμε στο πιο λαμπερό Μουντιάλ που έγινε ποτέ, η εσωστρέφεια και οι χρόνιες παθογένειες να επανήλθαν, όμως η πορεία της εθνικής ομάδας μέχρι το Μεξικό με νίκες όπως εκείνη με την Ελβετία στη Θεσσαλονίκη όταν πια ανέλαβε ο Λάκης Πετρόπουλος αλλά και το 1-1 στη Ρουμανία όπου κρίθηκε η πρόκριση γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στην ιστορία του ποδοσφαίρου μας, έστω και αν δεν σφραγίσαμε τελικά τα διαβατήρια μας στη χώρα των Αζτέκων.