Διαβάστε το εξαιρετικό κείμενο του Γιάννη Φιλέρη στο sport24.gr.
Βασικά ήθελα να γράψω για τον μυαλοφυγόδικο Τομά Ερτέλ που κάνει ένα σπουδαίο τουρνουά και ήταν ο κορυφαίος παίκτης της Γαλλίας σε ένα τρελό ματς, αλλά ήρθε ένα ακόμη πιο τρελό στη συνέχεια για να ξαναδούμε τους Πολωνούς σε ημιτελικά EuroBasket, ύστερα από 51 χρόνια! Η τρομερή εμφάνιση τους απέναντι στη Σλοβενία τους στέλνει στη ζώνη των μεταλλίων.
Ένα ακόμη φαβορί βγήκε νοκ-άουτ, οι Πολωνοί έκαναν τη μεγαλύτερη νίκη της ιστορίας τους, μέχρι την επόμενη. Όπως φώναζαν άλλωστε μετά τη λήξη του προημιτελικού, στόχος τους, πλέον, είναι το χρυσό μετάλλιο. Γιατί όχι; Ζήτω η τρέλα!
Για την ιστορία, το 1971 δεν είχαν γίνει ημιτελικά, αλλά αγώνες κατάταξης, με την ομάδα της Πολωνίας να τερματίζει τέταρτη πίσω από Σοβιετική Ένωση, Γιουγκοσλαβία και Ιταλία.
Ήταν το κύκνειο άσμα της ομάδας που κατέκτησε ένα αργυρό (το 1963) και δυο χάλκινα (1965 και 1967, υπάρχει ένα ακόμη χάλκινο το μακρινό 1939) με κεντρικές φυσιογνωμίες τον Στάνισλαβ Λίτσκο και τον Μιέσισλαβ Λοπάτκα, δίπλα στους οποίους προστέθηκε και ο τρομερός σκόρερ Έντβαρτ Γιούρκεβιτς, που το 1971 είχε αναδειχθεί πρώτος σκόρερ του Ευρωμπάσκετ με μέσο όρο 22.6π ανά αγώνα.
Ποιος είναι ο λεγάμενος; Οι παλιότεροι θα θυμούνται το ιστορικό ματς του Ολυμπιακού με την πολωνική Γκντασκ το 1979. Η “ερυθρόλευκη” ομάδα ήθελε νίκη με +18 πόντους, για να προκριθεί στους “6” του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (ιστορικό κατόρθωμα για την εποχή). Τελικά νίκησε με 102-79 με τον Στιβ Γιατζόγλου να σημειώνει 36π και τον Αμερικανό Τζένκινς να έχει 22 (κι ακόμα Καστρινάκης 14, Μελίνι 13, Διάκουλας 9, Ραφτόπουλος 4, Σισμανίδης 2, ενώ έπαιξε και ο Μπαρλάς).
Ο Γιούργκεβιτς, ένας σμολ φόργουορντ με ύψος 1.95, είχε βομβαρδίσει το καλάθι του Ολυμπιακού με 45 πόντους. Άλλους 49 (!) είχε σκοράρει στο παιχνίδι του Γκντασκ, που οι Πολωνοί είχαν νικήσει με 91-85. Ο Ολυμπιακός, η Γκντανσκ και γαλλική ΛεΜαν είχαν ισοβαθμήσει στην πρώτη θέση του ομίλου και οι «ερυθρόλευκοι» προκρίθηκαν με καλύτερη διαφορά πόντων στα μεταξύ και των τριών ομάδων παιχνίδια.
Από τότε όταν ακούγαμε πολωνικό μπάσκετ, το μυαλό μας πήγαινε σε αυτόν τον έξοχο σκόρερ που έβλεπε το καλάθι σαν … βαρέλι. Αργότερα μάθαμε και τον Ντάριους Ζέλινγκ αρχηγό της Εθνικής Πολωνίας στο Ευρωμπάσκετ 87 κι ακόμα καλύτερα τον Άνταμ Βόιτσικ, τον πρώτο σε συμμετοχές Πολωνό μπασκετμπολίστα (149 αγώνες) που πέρασε από τα μέρη μας φορώντας τη φανέλα του Περιστερίου και επικεφαλής της παρέας των Τόμτσικ, Ζιελίνσκι, Πλούτα και λοιπών.
Ο Μάρσιν Γκόρτατ (2.11), εν τω μεταξύ, έφτασε μέχρι το ΝΒΑ παίζοντας μια δωδεκαετία σε Φοίνιξ, Ορλάντο, Ουάσιγκτον και Κλίπερς, έχοντας μέσο όρο 9.9 πόντους και 8 ριμπάουντ. Η Σλασκ Βρότσλαβ, η Ανβίλ Βρόκλαβεκ, η Πρόκομ Τρεφλ και η Ζιελόνα Γκόρα ήταν κατά καιρούς οι ομάδες από την Πολωνία που έπαιζαν στην Ευρώπη, χωρίς πάντως να κάνουν κάτι το ιδιαίτερο.
Ούτε η Εθνική τους ομάδα είχε κάνει μέχρι το Παγκόσμιο του 2019. Ναι μεν συμμετείχε στο Ευρωμπάσκετ, περνούσε σχεδόν απαρατήρητη, με εξαίρεση ίσως την διοργάνωση του 2009 που φιλοξενήθηκε επί πολωνικού εδάφους και με επικεφαλής τους Γκόρτατ, Λάμπε (και τον Ντέιβιντ Λόγκαν που έπαιξε στον Παναθηναϊκό) κατέκτησε την 9η θέση.
Στην Κίνα, ωστόσο, με την ίδια σχεδόν ομάδα που βλέπουμε και φέτος και προπονητή τον Αμερικανό Μάικ Τέιλορ, έκανε μια σπουδαία -για τα δεδομένα της- πορεία. Κι ίσως από τότε, τρία χρόνια πριν, να μας έστελνε μηνύματα.
Στο FIBA World Cup, λοιπόν, οι Πολωνοί έκαναν ένα εντυπωσιακό 4-1 στην πρώτη και δεύτερη φάση (3-0 απέναντι σε Βενεζουέλα, Κίνα και Ακτή Ελεφαντοστού αρχικά, νίκη επί της Ρωσίας και ήττα από την Αργεντινή στη συνέχεια) που τους έστειλε στους «8» της διοργάνωσης. Η τελευταία φορά που είχαν διακριθεί σε Μουντομπάσκετ ήταν το μακρινό 1967 (στην Ουρουγουάη) όταν είχαν καταταγεί 5οι στη … μοναδική (μέχρι το 2019) παρουσία τους!
Στα προημιτελικά η Πολωνία έχασε από την μετέπειτα παγκόσμια πρωταθλήτρια Ισπανία με 90-78 ενώ μέχρι το 35 βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής (76-72). Πήγε στην κατάταξη για τις θέσεις 5-8, όπου έχασε από ΗΠΑ (αν δεν θυμάστε είχαν αποκλειστεί από τη Γαλλία) και Τσεχία και πήρε την 8η θέση.
Αν ψάχνουμε για αντίστοιχη διάκριση τότε πρέπει να πάμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας (1980) όταν η Πολωνία είχε καταταγεί 7η. Όπως και να’ χει, η εμφάνιση στην Κίνα είχε αναδείξει την δουλειά που γινόταν με κόουτς τον Αμερικανό Μάικ Τέιλορ, που δούλεψε στην Εθνική Πολωνίας εφτά χρόνια (2014-21). Ο Ματέους Πονίτκα και ο Έι Τζέι Σλότερ ήταν και στην Κίνα οι πρωταγωνιστές της πολωνικής ομάδας, μαζί με τον βετεράνο Ανταμ Βαζίνσκι, που στα 35 του συνεχίζει το μπάσκετ, αλλά αποσύρθηκε από την Εθνική έχοντας παίξει σε τέσσερα Ευρωμπάσκετ.
Στη θέση του Μάικ Τέιλορ, που αποχώρησε τον Οκτώβριο του 2021, η πολωνική ομοσπονδία προσέλαβε τον 47χρονο Κροάτη Ιγκόρ Μίλιτσιτς, γνώστη του πολωνικού μπάσκετ και πολύ επιτυχημένου προπονητή στη χώρα καθώς έχει κατακτήσει τρία πρωταθλήματα με την Ανβίλ Βρόκλαβεκ και άλλο ένα με την Σταλ Οστρόφ.
Η ρεβάνς του Ματέους Πονίτκα (δεν έχει ξαναγίνει)
Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι όσα πέτυχε αυτή η τρομερή Εθνική Πολωνίας που την είχαμε φέρει στο «Ακρόπολις» για να … ζεστάνει την δική μας ομάδα, δεν έχουν προηγούμενο. Το επίτευγμα είναι μοναδικό και ο Τύπος, έντυπος και ηλεκτρονικός, αποθεώνουν την ομάδα με διθυράμβους.
Ο Ματέους Πονίτκα συγκρίνεται με τον … ΛεΜπρον Τζέιμς, όχι άδικα πάντως αφού το τριπλ-νταμπλ που πέτυχε (26π, 16ρ, 10 ασ) παραπέμπει στον κορυφαίο άσο του ΝΒΑ.